Đại Úy Bùi Phó Chí vị Tiểu Ðoàn Trưởng TQLC đầu tiên

1. LỜI NÓI ĐẦU:

Bước vào năm Ất Dậu 2005, sau 30 năm bỏ nước ra đi, vẫn nhớ mãi về những ngày ở Thủy Quân Lục Chiến.

Nhân dịp đầu năm, nhớ về một người bạn già và đây cũng là một sĩ quan niên trưởng đã từng là tiểu đoàn trưởng Thủy Quân Lục Chiến đầu tiên của Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa.

Ðại Úy Bùi Phó Chí vị Tiểu Ðoàn Trưởng TQLC đầu tiên

Khi tôi ra trường với cấp bậc thiếu úy, sĩ quan Truyền Tin của tiểu đoàn thì Đại úy Bùi Phó Chí (Roger) là tiểu đoàn phó rồi sau đó là tiểu đoàn trưởng (1er Bataillon de L’Infanterie Marine).

Như vậy, ông Chí vừa là niên trưởng vừa là xếp đầu tiên của tôi trong Thủy Quân Lục Chiến.

Mặc dù ông giải ngũ rất sớm từ năm 1958, nhưng để lại cho các sĩ quan trẻ Thủy Quân Lục Chiến rất nhiều kỷ niệm.

Ông đã qua đời năm 1987 tại Pháp cách đây 18 năm nhưng nhân dịp có đầy đủ tài liệu, tôi xin viết lại về cuộc đời binh nghiệp của một niên trưởng đầu tiên trong binh chủng.
Bài của Mũ Xanh Ngô Văn Định

2. VÀI HÀNG TIỂU SỬ:

Đại Úy Bùi Phó Chí Roger (1907-1987)

Đệ Ngũ Đẳng Bảo Quốc Huân Chương kèm theo Anh Dũng Bội Tinh với nhành Dương Liễu
Sinh năm 1907 tại làng Niềm Thắng, huyện Võ Giàng tỉnh Bắc Ninh, Bắc phần Việt Nam
Giải ngũ năm 1958
Mất ngày 21-5-1987 tại Perreux - France
Hưởng thọ 81 tuổi

Đại Úy Bùi Phó Chí Roger học Thiếu Sinh Quân ( Enfant de Troupe), đã học lớp Sĩ quan Tong (Sơn Tây) cùng với Thiếu Tướng Nguyễn Văn Vận Tư Lệnh Quân Khu 3. Lúc còn là Trung úy đã chỉ huy Đại Đội Commando 13 (Treize) là một Đại Đội cũng nổi danh không kém Commando Vandenberg trên chiến trường Bắc Việt.

Anh Phan Trọng Sinh, bạn tôi thuộc Nha Kỹ Thuật Bộ Tổng Tham Mưu cho biết là Trung Tướng Phan Trọng Chinh có kể như sau : Tiểu Đoàn 3 Nhẩy Dù và các Đơn vị Commandos được không vận từ Bắc vào, đáng lẽ tất cả đều đáp xuống sân bay Ban Mê Thuột, nhưng mới chỉ có một Đại Đội Commando đáp xuống thì có tin ngưng bắn, thành phần còn lại được chuyển hướng tới Nha Trang, đóng tại Bãi Hàng Dương nơi sau này là căn cứ của 1er B.I.M (1er Bataillon de L'infanterie Marine ) hay Tiểu Đoàn 1/Đổ Bộ TQLC). TĐ3 ND sau đó chuyển sang đóng bên Đồng Đế, nhường bãi Hàng Dương cho các đơn vị thiện chiến Commandos du Nord. Các đơn vị Commandos này sau đó được lệnh giải tán. Các quân nhân Commando được phép chọn lựa hoặc sang Nhẩy dù, hoặc sang đơn vị bộ binh thích hợp, hoặc ở lại để thành Tiểu đoàn (1er B.I.M).

3. THÀNH LẬP ĐƠN VỊ:

Ðại úy Delayen và Ðại úy Bùi Phó Chí duyệt hàng quân

1er B.I.M do Thiếu Tá Souquet Tiểu Đoàn Trưởng, Đại Úy Jean Louis Delayen Tiểu Đoàn Phó, Đai Úy Bùi Phó Chí Roger Đại Đội Trưởng Đại Đội Chi Huy. Các Đại Đội Trưởng Đại Đội tác chiến đều là người Pháp. Khi giải tán các Đại Đội Commandos để thành lập 1er B.I.M. Thiếu Tá Souquet giao 1er B.I.M cho Đaị Úy Delayen làm Tiểu Đoàn Trưởng, Đại Úy Chí lên Tiểu Đoàn Phó, rồi Tiểu Đoàn Trưởng thay thế Đại Úy Delayen. Các Sĩ Quan Việt Nam đảm nhận chức vụ Đại Đội Trưởng thay thế cho các Sĩ quan Đại Đội Trưởng người Pháp.

ĐĐ1- còn có tên là Biệt Động Đội, Corps Franc. Thiếu Úy Trần Văn Nhựt Paul Đại Đội Trưởng. Đã ra khỏi binh chủng TQLC cuối năm 1963 đầu năm 1964.

Chuẩn Úy Nguyễn Xuân Khang Đại Đội Phó.

ĐĐ2 Trung Úy Nguyễn Kinh Luân Đại Đội Trưởng, Thiếu Úy Nguyễn Văn Nho Đại Đội Phó

Trung Úy Nguyễn kinh Luân và Thiếu Úy Nguyễn văn Nho

(Thiếu Tá Nguyễn Văn Nho đã tử trận năm 1964 tại Bình giả ).

ĐĐ3 Trung Úy Thọ Đại Đội Trưởng (không nhớ họ), Chuẩn Úy Nguyễn Hữu Cát Đại Đội Phó. (Trung tá Cát đã qua đời khi ra tù cộng sản sau năm 1975.)

ĐĐ4 Trung Úy Võ Công Trí Đại Đội Trưởng
ĐĐCH Trung Úy Nguyễn Văn Tính Đại Đội Trưởng
Sĩ quan Hành quân huấn luyện Thiếu Úy Lê Đình Quế
Sĩ Quan Truyền tin Thiếu Úy Ngô Văn Định
Phát ngân viên Trung Úy Dương Đình Tỵ
Sĩ Quan trợ y Chuẩn Úy Quân Y Nguyễn Văn Hùynh.
Cố vấn Mỹ Đại Úy Breckinridge USMC.

Năm 1955 đơn vị 1er B.I.M dịch sang tiếng Việt là Tiểu Đoàn 1 Bộ Binh Hải Quân, một thời gian sau đổi thành Tiểu Đoàn 1 Đổ Bộ với phù hiệu của Tiểu Đoàn mang nơi cánh tay áo bên trái là vòng tròn Đen, trong là ngôi sao Đỏ và số 1 Trắng ở giữa. Huy hiệu của Lữ Đoàn A Thủy Quân Lục Chiến sau này là biến cải từ huy hiệu tiên khởi của Tiểu Đoàn 1 Đổ Bộ.

Phù hiệu đầu tiên trên mũ nồi (Beret) của Thủy Quân Lục Chiến là 2 mỏ neo vàng chéo nhau, xung quanh có 2 bông lúa.

Huy hiệu nón beret của TQLCVN 1954 Huy hiệu Tiểu Ðoàn 1 Ðổ Bộ

Sau khi các Đơn vị Commandos giải tán được chuyển sang Quân Đội Việt Nam Cộng Hòa, Đại Úy Bùi Phó Chí Roger là Tiểu Đoàn Trưởng TQLC đầu tiên. Đại Úy Jean Louis Delayen bàn giao 1er B.I.M cho Đại Úy Chí Roger đầu năm 1955 tại Nha Trang. Buổi lễ bàn giao dưới sự chủ toạ của một Đại Tá người Pháp. Vị Đại tá này trao Hiệu Kỳ COMMANDOS - NORD VIET NAM cho Đại Úy Chí.

Tấm hình đã được 50 năm tuổi nhưng tôi vẫn còn nhận ra được ngườì đứng bồng súng chào là Trung Sĩ Nhất Hoàng Văn Thia, sau này là Đại Úy trong Tiểu Đoàn Truyền Tin Sư Đoàn TQLC.

Ðại Tá Hải Quân Pháp trao cờ Commandos du Nord VN cho Ðại Úy Bùi Phó Chí

Trong trại gia binh của Tiểu Đoàn thì Sĩ Quan có gia đình và khu dành cho Sĩ quan độc thân cũng gần nhau. Tôi nhớ Đại Úy Tiểu Đoàn Trưởng có mấy cô con gái, các Sĩ Quan độc thân thường xuyên lảng vảng ở khu vực này kể cả trong giờ làm việc, thỉnh thoảng Tiểu Đoàn Trưởng bất chợt về nhà bắt gặp mấy ông độc thân như, Nho, Cát, Vinh, nhưng ông không nói gì ngoài câu “ Giờ làm việc mà sao các ông lại ở đây”.

Nhưng cũng chẳng có anh nào lọt vào mắt nâu của các Cô.
Tuy nhiên sau này ông cũng có một người con rể trong đoàn quân mũ xanh, dưới quyền niên trưởng Lâm Thao Nguyễn Thế Lương.

4. THÀNH TÍCH VÀ HUY CHƯƠNG:

Đại Úy Bùi Phó Chí Roger đã được tuyên dương công trạng 20 lần:

-3 Huy chương Việt Nam Cộng Hòa
-Anh Dũng Bội Tinh cấp Quân Đoàn Quyết Định ngày 25/11/57 (1)
-Anh Dũng Bội Tinh cấp Quân Đội Nghị Định ngày 23/11/57 (1)
-Đệ Ngũ Đẳng Bảo Quốc Huân Chương kèm theo Anh Dũng Bội Tinh với nhành dương liễu Nghị Định ngày 31/12/1955.
17 Huy chuơng Pháp
-Tuyên Dương Công Trạng trước Lữ Đoàn ( Brigade 1949 ) (1)
-Tuyên Dương Công Trạng trước Sư Đoàn ( Division 1950,1950,1950 ) (3)
-Tuyên Dương Công Trạng trước Quân Đoàn (Corps D’armée 1951, 1952, 1953, 1953) (4)
-Tuyên Dương Công Trạng trước Quân Đội ( Ordre De L’armée 1951, 1953, 1954, 1955) (4)
-Quân Công Bội Tinh (Medaille Militaire (25-10-1950)
-Đệ Ngũ Đẳng Bắc Đẩu Bội Tinh (Chevalier de la Légion D’honneur (15-1-1954)
-Đệ Tứ Đẳng Bắc Đẩu Bội Tinh (Officier de la Légion D’honneur (28-4-1965) được
-Monsieur Lamboschini, Consul General de France à Saigon trao gắn ngày 14-7-65
Rất hiếm có những Sĩ Quan người Pháp và Liên Hiệp Pháp có 2 loại huy chương trên ở cấp bậc Đại Úy.
-Chiến Thương Bội Tinh (Blessure de Guerre)
Đại Úy Chí đã 2 lần bị thương chiến trận thời gian ở Commandos du Nord VN:
-Lần thứ 1 bị đạn tại GIA XUYEN, TU KY, Tonkin ngày 4/07/51
-Lần thứ 2 bị mảnh súng cối tại VU XA, Fleuve Rouge, Tonkin ngày 4/03/54

5. THAM DỰ CÁC CHIẾN DỊCH:

Trong thời gian giữ chức vụ Tiểu Đoàn Trưởng Tiểu Đoàn 1 Đổ Bộ ( 1955-1956 ) Đại Úy Chí đã chỉ huy Tiểu Đoàn tham dự Chiến dịch Đinh Tiên Hoàng hành quân vào Đảo Hòn Me, Hòn Sóc, Luỳnh Quỳnh ở Rạch Giá, Chiến dịch Hoàng Diệu ( Rừng Sát ) Nguyễn Huệ ( Giồng Riềng, Rạch Giá ).

Trong 3 chiến dịch nói trên thì chiến dịch Hoàng diệu hành quân truy lùng lực lương Bình xuyên của Bảy Viễn và chiến dịch Nguyễn Huệ truy lùng tàn quân của Ba Cụt là có vài điểm quan trọng xẩy ra đáng nói :

Chiến dịch Hoàng Diệu:

1-Tiểu Đoàn 1 cũng có chạm súng lẻ tẻ với tàn quân Bình xuyên nhưng đã tịch thu được một số tiền rất lớn của Bẩy Viễn chôn dấu tai Rừng Sát. Tiền nhiều quá phải dùng giang đĩnh LCVP thuộc Giang đoàn xung phong của Đại Úy Nguyễn Kiên Hùng vận chuyển tiền tịch thu được ra tàu Hải quân ở ngoài sông Lòng tào. Không biết Bộ Chỉ Huy hành quân đem số tiền này đi đâu, và chia chác ra làm sao. Khi Đại Đội 3 (tôi) báo cáo tìm được nơi chôn dấu tiền thì các ông Đại tá Dương Văn Minh, chỉ huy chiến dịch, Thiếu tá Phạm Văn Liễu Thủy Quân Lục Chiến đã có mặt ngay tại địa điểm đào thấy tiền chứa trong mấy chục cái lu sành bằng cỡ như thùng xăng 200 lít. Chấm dứt Hành quân trở về hậu cứ Tiểu đoàn có nhân được một ngân khoản, Đại Úy Tiểu Đoàn Trưởng đã chia đồng đều cho mỗi anh em là 47 đồng.

Tiểu Đoàn cũng được rất nhiều huy chương trong trận này. Đại Úy Bùi Phó Chí Roger Tiểu Đoàn Trưởng được ân thưởng Đệ Ngũ Đẳng Bảo Quốc Huân Chương kèm theo Anh Dũng Bội Tinh với nhành dương liễu.

2-Tại Rừng Sát là khu vực hành quân luôn luôn ngập nước khi thủy triều lên, và có rất nhiều cá Sấu. Thời điểm này có cuộc tổng tuyển cử để bầu Tổng thống.
Phần đông cử tri quân nhân thuộc Tiểu Đoàn 1 Đổ Bộ ở khu vực thường bị ngập nước đã phải cột võng vào 2 cây Đước, ngồi trên đó để bỏ phiếu truất phế vua Bảo Đại và bầu Thủ tướng Ngô Đình Diệm làm Tổng Thống Việt Nam Cộng Hòa.

Riêng Đại Đội 3 hoạt động ở ven sông, luôn ngập nước nên thường nấu ăn, ăn và ngủ ở trên cây, nấu ăn thì dùng 2 nón sắt 1 cái làm bếp và 1 cái làm nồi, treo trên cành cây,dùng củi đước. Đại đội chỉ đi hoạt đông được khi nước rút xuống.

Chiến Dịch Nguyễn Huệ:

Trận Giồng Riềng Rạch Giá, Tiểu đoàn đã bị tổn thất nhiều về nhân mạng của Đại Đội 2 và Đại Đội 3. Bên cạnh phi trường Rạch Sỏi, Rạch Giá cũng là nơi an nghỉ ngàn thu cho những anh em thuộc ĐĐ2 và ĐĐ3/TĐ1/Đổ Bộ đã hy sinh trong trận này.( Ngày 6 tháng 12 năm 1955)

Lễ bàn giao Tiểu Ðoàn1 đổ bộ giữa Ðại Úy Delayen và Ðại Úy Bùi Phó Chí tại sân cờ Tiểu Ðoàn ở Nha Trang

Đầu tháng 8 năm 1956, Tổng Thống Ngô Đình Diệm bổ nhiệm Đại Úy Bùi Phó Chí Tiểu Đoàn Trưởng TĐ1/TQLC kiêm nhiệm chức vụ Xử Lý Thường Vụ chức vụ Liên Đoàn Trưởng Liên Đoàn Thủy Quân Lục Chiến thay thế Thiếu Tá Phạm văn Liễu và tiếp tục giữ chức vụ XLTV chức vụ Chỉ Huy Trưởng Liên Đoàn TQLC cho đến ngày 1-10-56.
Giải ngũ năm 1958, và làm việc tại tòa Đại sứ Pháp tại Saigon một thời gian trước khi Ông cùng gia đình qua định cư tại thành phố Perreux- Pháp quốc đến năm 1987.

6. XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN:

Trung tướng Phan Trọng Chinh qua trung gian của anh Phan Trọng Sinh đã cho biết một vài dữ kiện liên quan đến Tiểu Đoàn 3 Nhẩy dù và các đơn vị Commandos di chuyển từ Bắc vào Nam khi đất nước chia đôi năm 1954.

Cảm ơn anh Bùi Phó Minh con trai của Đại Úy Chí đã cho hình ảnh và bản sao những Quyết định, Nghị định, Sắc lệnh ghi lại những chiến tích hào hùng với Đệ Ngũ đẳng Bảo Quốc Huân Chương, Đệ Ngũ và Đệ Tứ đẳng Bắc Đẩu Bội Tinh trong đời binh nghiệp của thân phụ anh “Đại Úy Bùi Phó Chí Roger “.

Người anh cả Thủy Quân Lục Chiến mà mọi người kính trọng.

Ngô Văn Định
San Jose, California
Tết Ất Dậu 9-2-2005

Đại Úy Bùi Phó Chí vị Tiểu Ðoàn Trưởng TQLC đầu tiên

Hồi Ký

1963 - 1967

1968 - Mậu Thân

1969 - 1970

1971 - Hạ Lào

1972 - Mùa hè đỏ lửa

1973 - 1974

1975