MX Hoàng Tích Thông
I. T́nh h́nh chiến trận trong năm 1967
Chiến trường Nam Việt Nam vẫn tiếp tục sôi động trong năm 1967 với
những cuộc hành quân quy mô được diễn ra bởi Quân lực Việt Nam Cộng
Ḥa và Quân đội Hoa Kỳ và Đồng Minh. Đặc biệt tại 3 vùng Chiến thuật
2, 3 và 4 trong kế hoạch “lùng và diệt địch” của Tướng Westmoreland,
Tư lệnh Quân đội Hoa Kỳ tại miền Nam Việt Nam. Trước sự tham chiến
của Mỹ và Đồng Minh (Úc, Đại Hàn, Thái Lan, Phi Luật Tân), Việt cộng
tức Mặt trận Giải phóng miền Nam lúc đầu đă tỏ ra lo ngại và né
tránh đụng độ. Nhưng sau đó chúng dùng đường ṃn Hồ Chí Minh đưa
quân Cộng sản Bắc Việt vào trợ lực cho Lực lượng địa phương ở miền
Nam khỏi bị tiêu diệt. Trước kia Cộng sản Bắc Việt c̣n e dè trước dư
luận quốc tế về sự tiếp tay của chúng cho cái gọi là Mặt trận Giải
phóng miền Nam, nhưng sau khi Mỹ đổ quân vào th́ Cộng sản Bắc Việt
gần như công khai tham dự vào chiến trường miền Nam với khẩu hiệu
“Đánh Mỹ cứu nước” làm b́nh phong che đậy cho âm mưu xâm lăng Nam
Việt Nam, vi phạm trầm trọng Hiệp định Geneve đă được kư kết vào năm
1954.
Do đó chiến trận ngày càng tăng cường độ. Đă có những trận đánh lớn
giữa quân đội Hoa Kỳ và Cộng sản Bắc Việt, kết quả thắng lợi vẫn
nghiêng về phía Hoa Kỳ, v́ chúng không thể chịu nổi hỏa lực hùng hậu
của Bộ binh và Không quân Hoa Kỳ. Cộng sản chuyển mục tiêu qua lối
đánh tiêu hao dần, làm sao gây thiệt hại cho quân đội Hoa Kỳ càng
nhiều càng tốt với những cuộc đột kích, phục kích, pháo kích và đặc
công. V́ vậy quân đội Hoa Kỳ ngày càng tổn thất về vật chất cũng như
nhân mạng, mà không sao tiêu diệt hẵn được chủ lực địch. Không quân
chiến thuật, Không quân chiến lược B.52 ngày đêm dội bom xuống đường
ṃn Hồ Chí Minh, nhưng địch vẫn cứ liều mạng, liên tục đưa quân vào
miền Nam. Tin tức t́nh báo cũng như của tù binh và hồi chánh cho
biết gần như 5O% lực lượng xâm nhập đă chết trước khi vượt qua biên
giới Lào Việt để vào miền Nam.
Về phía Hoa Kỳ, sự thiệt hại về người và của ngày càng tăng, quân số
tham chiến cũng tăng theo. Có lúc đă lên tới nửa triệu người mà
chiến trận vẫn không kết thúc được. Dư luận Hoa Kỳ đă bắt đầu tỏ ra
chán nản và không c̣n ủng hộ nữa. Để đạt tới thỏa hiệp với Cộng sản
Việt Nam, Hoa Kỳ đă ngày đêm liên tiếp đánh phá miền Bắc Việt Nam
bằng không quân. Lúc lên thang, lúc xuống thang tùy theo phản ứng
của Cộng sản Bắc Việt. Các cuộc không tập này cũng đă gây tổn thất
nặng nề cho Bắc Việt. Đổi lại không quân Hoa Kỳ cũng bị thiệt hại
không ít, nhiều máy bay, kể cả B.52 đă bị hỏa tiễn pḥng không (Liên
Sô trợ giúp) bắn rớt. Phi công bị cầm tù mà Cộng sản Bắc Việt vẫn
không chịu vào bàn hội nghị.
Trong thời gian chiến trường sôi động và mở rộng, Quân lực Việt Nam
Cộng Ḥa nói chung và binh chủng Thủy Quân Lục Chiến nói riêng đă
sát cánh với Quân đội Hoa Kỳ và Đồng Minh, tham dự nhiều cuộc hành
quân do ta mở ra cũng như Hoa Kỳ tổ chức. Riêng Chiến Đoàn A Thủy
Quân Lục Chiến cũng đă tham dự cuộc hành quân mang danh “Junction
City” của Sư đoàn 25 Hoa Kỳ chỉ huy bởi Thiếu tướng Weyand (Tư lệnh
Quân đội Hoa Kỳ sau cùng tại Việt Nam). Cuộc hành quân này được coi
như lớn nhất trong năm 1967, quân số tham chiến lên tới 1O ngàn
người. Khai diễn gần biên giới Việt Miên trong tỉnh Tây Ninh. Kết
quả thâu lượm không bao nhiêu so với quy mô trận đánh v́ quân Cộng
sản rút chạy qua Miên. Sau cuộc hành quân, Tướng Weyand có tặng
Chiến đoàn một khẩu súng trường mới xử dụng mang tên AR.15, sau biến
cải thành M.16 được Hoa Kỳ trang bị cho Quân lực Việt Nam Cộng Ḥa,
thay thế cho loại súng Garant M1, vừa nặng vừa bắn chậm và nạp ít
đạn. Trong khi đó Cộng sản đă được trang bị AK trội hơn hẳn M1 của
ta.
II. Hoạt động của Thủy Quân Lục Chiến Việt Nam
1. Tết Mậu Thân
Cuối năm 1967, Chiến đoàn A Thủy Quân Lục Chiến tăng phái cho Sư
đoàn 22 Bộ binh của tướng Hiếu đóng tại núi Bà Di (Qui Nhơn). Sau đó
th́ toàn bộ Chiến đoàn được điều động về phía Nam quận lỵ Bồng Sơn,
với sự yểm trợ về phương tiện trực thăng của Lữ đoàn Không kỵ Hoa Kỳ
đóng ở đèo Nhông, cách Bộ chỉ huy Chiến đoàn A khoảng 5 cây số. Khu
vực hoạt động của Chiến đoàn A, chủ đích là về hướng Đông (hướng ra
biển) và hướng Tây giáp ranh với quận lỵ Hoài Ân. T́nh h́nh lúc đó
tương đối nhẹ, chỉ có những hoạt động của các đơn vị địa phương và
du kích, nên Chiến đoàn A cũng được thảnh thơi đôi chút, và chuẩn bị
ăn Tết âm lịch (Mậu Thân) vào tháng 2/68. Đối với các đơn vị tác
chiến của Thủy Quân Lục Chiến th́ có thể nói là ít khi được hưởng
Tết với gia đ́nh. Và mỗi năm là mỗi địa điểm khác nhau, từ vùng 1
cho đến vùng 4 chiến thuật.
Theo như thông lệ hàng năm, dù chiến trường có sôi động đến đâu, hai
bên Việt Nam Cộng Ḥa và Mặt trận Giải phóng miền Nam cũng thỏa
thuận ngưng chiến 3 ngày để toàn dân ăn Tết. Tuy nhiên với các đơn
vị ở ngoài trận địa th́ chỉ ngừng hoạt động, vẫn đóng quân tại chỗ
và sẵn sàng ứng chiến nếu Cộng sản vi phạm.
Và Cộng sản đă vi phạm thật. Đúng sáng mùng một Tết, khi trời vừa
sáng rơ, tôi thấy quang cảnh trong vùng thật vắng lặng, khác hẵn với
ngày thường. Các trực thăng của Lữ đoàn Không kỵ gần đó không thấy
hoạt động, cố vấn Hoa Kỳ bên cạnh Chiến đoàn cũng không biết ǵ hơn.
Vừa lúc đó th́ Chiến đoàn A nhận được lệnh của Sư đoàn 22 cấp tốc di
chuyển về Quy Nhơn v́ Cộng quân đă đột nhập vào thành phố, đánh
chiếm đài phát thanh và khu lân cận. Khi Chiến đoàn về tới gần Bộ tư
lệnh Sư đoàn th́ được lệnh ngừng lại v́ Sư đoàn đă được một đơn vị
Đại hàn (Sư đoàn Mănh Hổ hoạt động tại vùng Phù Cát) tới can thiệp
và giải tỏa một cách nhanh chóng. Tiêu diệt và bắt làm tù binh gần
như trọn vẹn số Cộng quân chiếm giữ ở đó.
Chiến đoàn đóng quân tại chỗ để đợi lệnh. Vào buổi trưa cùng ngày
th́ được lệnh di chuyển về sân bay Qui Nhơn để sẵn sàng không vận
theo lệnh của Bộ Tư lệnh Thủy Quân Lục Chiến và Bộ Tổng tham mưu.
Trước hết Chiến đoàn phải gửi một Tiểu đoàn lên Đà Lạt, c̣n Bộ tham
mưu và Tiểu đoàn c̣n lại nằm tại sân bay đợi lệnh tiếp. Tiểu đoàn 6
Thủy Quân Lục Chiến được máy bay C.13O chở đi Đà Lạt, nghe tin th́
Cộng quân đă chiếm một vài khu vực trong thị xă. Khi máy bay tới nơi
th́ bị pḥng không ngăn trở nên không đáp được phải bay về Tuy Ḥa.
Tại đây Tiểu đoàn 6 lại được lệnh quay về Sài G̣n và đáp xuống sân
bay Tân Sơn Nhất. T́nh h́nh trong thành phố lúc đó đă tạm an ninh,
sau khi được Chiến đoàn B Thủy Quân Lục Chiến của Trung tá Soạn đang
hoạt động ở Mỹ Tho về giải tỏa khu vực kế cận Bộ Tổng tham mưu và
khu vực Hàng Xanh, ngă ba Cây Thị thuộc tỉnh Gia Định. Bộ tư lệnh
Thủy Quân Lục Chiến điều động Tiểu đoàn 6 lên giải tỏa quận Thủ Đức
và khu vực Trung tâm Huấn luyện Thủy Quân Lục Chiến ở gần quận Dĩ
An.
Một ngày sau, Bộ chỉ huy Chiến đoàn và Tiểu đoàn c̣n lại được không
vận về Sài G̣n. T́nh h́nh an ninh trong thành phố và các quận lỵ
chung quanh đă được bảo đảm. Cộng quân hầu như bị quét sạch, một số
chạy thoát ra bưng.
Hai ngày sau khi về lại Sài G̣n, Chiến đoàn A được lệnh tăng phái
cho Quân đoàn 1, Sư đoàn 1 Bộ binh, đóng tại đồn Mang Cá trong thành
nội Huế. Với sự yểm trợ không vận của Không quân Hoa Kỳ, toàn bộ
Chiến đoàn A Thủy Quân Lục Chiến đă được không tải bằng C.13O ra sân
bay Phú Bài (Huế). Chiến đoàn A khi đó gồm có 3 Tiểu đoàn tác chiến,
một pháo đội 1O5 ly (sẽ được tăng cường hỏa lực của pháo binh Sư
đoàn 1 Bộ binh) và các thành phần yểm trợ như Truyền tin, Công binh,
Tiếp vận. Quân số tham dự khoảng gần 3OOO người. Các Tiểu đoàn gồm
có: Tiểu đoàn 1 của Thiếu tá Phan Văn Thắng, Tiểu đoàn 4 Thiếu tá
Vượng, và Tiểu đoàn 5 Thiếu tá Phạm Nhă.
ở Phú Bài, Chiến đoàn A tạm thời đóng quân ở gần khu vực Trung tâm
Huấn luyện Đống Đa. Trong khi chờ đợi Chiến đoàn chỉ thị cho các
Tiểu đoàn thực tập tác xạ (tại sân bắn của trung tâm) hai loại súng
mới được cấp phát là súng cá nhân M.16 và đại liên M.6O . Tôi có cảm
nghĩ như mài gươm trước khi ra trận. Khí hậu và thời tiết tại Huế
lúc đó khá lạnh và thường có mưa phùn, bầu trời luôn u ám. Tại đây
tôi được các sĩ quan của trung tâm cho biết là t́nh h́nh tại thành
phố Huế không sáng sủa lắm. Cộng quân vẫn chiếm giữ từ ṭa Đại biểu
chính phủ tới Phú Cam, c̣n bên kia sông Hương cũng như thành nội Huế
vẫn nằm trong tay Cộng sản. Chỉ c̣n lại đồn Mang Cá ra tới Hồ Tịnh
Tâm ở phía Nam và sân bay thành nội ở phía Tây là thuộc các đơn vị
của Sư đoàn 1 Bộ binh và một Tiểu đoàn Dù trấn giữ. Tôi cũng đă tiếp
xúc với đồng bào từ Phú Cam chạy lánh nạn. Họ cho biết bọn Cộng sản
khi vào chiếm thành phố đă thủ tiêu rất nhiều người mà chúng nghi
ngờ là làm việc cho “ngụy quyền”. Có một số thanh niên t́nh nguyện
tháp tùng theo để cùng đánh Cộng sản. Tất cả đều vui mừng và phấn
khởi khi thấy Thủy Quân Lục Chiến ra tiếp tay, chứ không c̣n thái độ
bất hợp tác như ngày chúng tôi ra Huế để dẹp phong trào chống đối
của Phật giáo miền Trung.
Trước t́nh h́nh đó, tôi thấy nhiệm vụ giao phó trong tương lai không
phải là dễ dàng. V́ địa thế khu vực thành nội và ngoại thành rất khó
tấn công. Địch sẽ lợi dụng các đường thành để cố thủ. Thời tiết lại
rất xấu, không thuận lợi cho không quân hoạt động. Bắn phá cũng phải
hạn chế v́ là một di tích văn hóa lâu đời của Việt Nam. Dù vậy, với
bất cứ giá nào cũng phải cố gắng làm tṛn nhiệm vụ giao phó.
Hai ngày sau tôi được trực thăng Chinook của Thủy Quân Lục Chiến Hoa
Kỳ chở vào đồn Mang Cá để gặp Chuẩn tướng Trưởng, Tư lệnh Sư đoàn 1
Bộ binh. Chiếc Chinook đă phải bay ṿng ra biển rồi mới hướng vào
Bao Vinh để đáp xuống băi trực thăng ở góc Bắc thành Mang Cá dưới
làn đạn pḥng không của địch, không mạnh lắm nên máy bay không hề
hấn ǵ. Vừa xuống trực thăng tôi thấy một chiếc khác đang nằm ụ v́
trúng pḥng không địch. Gần đó là một số binh sĩ Dù bị thương đang
chờ sẵn để tải ra Phú Bài, thấy tôi tới họ có veœ mừng. Sau đó chiếc
Chinook đă chở họ ra khỏi thành để ra sân bay về Sài G̣n. Một chiếc
xe Jeep chờ sẵn để chở tôi đến Bộ tư lệnh Sư đoàn. Vừa bước vào căn
nhà lầu 2 tầng được xây từ thời Pháp thuộc, tôi gặp ngay Đại tá Phạm
Văn Phú, Tư lệnh phó Sư đoàn 1. V́ chỗ quen biết đă lâu nên ông vui
mừng ôm lấy tôi và nói:
- Có cậu ra đây, tớ yên trí.
Chưa nói hết chuyện th́ có vài trái hỏa tiễn 122 ly của địch nổ ầm
ầm ngoài sân, cách xa độ 1OO thước. Phải chăng đó là loạt đạn đầu
tiên chào mừng mà cũng là dằn mặt Thủy Quân Lục Chiến ? Tôi lên lầu
tŕnh diện Tướng Trưởng, thấy tôi ông cũng mừng nhưng không lộ ra
mặt (tính ông trầm lặng, ít nói, không phải là không có t́nh cảm,
khô khan như nh́n bên ngoài). Ông và tôi không lạ ǵ nhau, v́ hai
binh chủng Nhảy Dù và Thủy Quân Lục Chiến thường luôn gặp nhau, khi
họ lên máy bay th́ Thủy Quân Lục Chiến xuống. Hơn nữa khi ông làm
Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 5 Nhảy Dù th́ tôi chỉ huy Tiểu đoàn 2
Thủy Quân Lục Chiến, hai người thường gặp nhau để bàn giao nhiệm vụ.
Ngoài ra chúng tôi c̣n là đồng khóa (khóa 4 Thủ Đức).
Sau khi hỏi han t́nh h́nh đơn vị, ông cho biết qua t́nh h́nh địch và
giao nhiệm vụ cho Chiến đoàn A giải tỏa khu vực Tây Nam nội thành từ
Tây Lộc tới cửa chính địên, nơi có trụ cờ. Sau đó tôi tạt qua Bộ
Tham mưu Sư đoàn lấy thêm một số tin tức cần thiết rồi dùng trực
thăng bay về Phú Bài. Về tới trung tâm Đống Đa, tôi cho các Tiểu
đoàn trưởng biết qua về t́nh h́nh và chuẩn bị để ngày hôm sau di
chuyển tới gần ṭa Khâm cũ, xuống tàu đổ bộ để vào bến Bao Vinh ở
phía Đông Bắc của đồn Mang Cá.
Ngày hôm sau, Chiến đoàn được quân xa chở tới gần nơi xuống tàu.
Địch từ bên kia sông Hương (chợ Đông Ba) không thấy phản ứng bằng
pháo kích. Đoàn tàu chạy ra phía biển rồi tiến vào bến Bao Vinh (khu
vực này ta vẫn kiểm soát). Từ đó Chiến đoàn tiến quân theo phía Bắc
tường thành để vào cổng phía Tây Bắc của đồn Mang Cá (kế cận bệnh
viện Nguyễn Tri Phương. Như lệnh hành quân đă phổ biến, Chiến đoàn
ra khỏi cổng chính (khi đó đơn vị Dù đă rút khỏi), Tiểu đoàn 4 Thủy
Quân Lục Chiến rẽ phải tiến về hướng Tây Bắc thành nội, gần cửa Tây
Lộc. Bộ chỉ huy Chiến đoàn và 2 Tiểu đoàn 1 và 3 di chuyển qua hồ
Tịnh Tâm để rẽ phải hướng tới trại Quân cụ nằm ở phía Tây Nam sân
bay thành nội. Khi tiến quân tới cửa Nam cấm thành (nơi vua ở), tôi
đă có ư định xử dụng pháo binh bắn sập cửa thành (bị đóng kín) để
cho một đơn vị tiến vào. Nhưng sau thấy khu vực đó rất khó tiến quân
v́ có nhiều tường cao, xây ngăn cách ra từng ô rất thuận lợi cho
địch cố thủ nên bỏ qua. Chúng tôi tiến tới trại Quân cụ không gặp
phản ứng địch, Bộ chỉ huy Chiến đoàn đóng tại trại Quân cụ. Tiểu
đoàn 1 Thủy Quân Lục Chiến (-) đánh dọc theo bờ tường cấm thành để
tiến tới mục tiêu (cửa chính diện), Tiểu đoàn 5 Thủy Quân Lục Chiến
tiến đánh theo tường thành nội để chiếm mục tiêu (cửa nhà Đồ và góc
thành phía Nam) nh́n ra ngă ba Kim Long đi An Lỗ và Văn Thánh.
Khí hậu, thời tiết vẫn xấu, u ám, lạnh giá, đôi lúc có mưa phùn
khiến cuộc hành quân thêm khó khăn. Khi các đơn vị tiến gần bờ thành
th́ địch bắt đầu nổ súng. Đồng thời bài hỏa tiễn 122 ly của địch đặt
tại Phú Cam bắn vào khu vực Bộ chỉ huy Chiến đoàn. Ta phản pháo
nhưng hạn chế v́ sợ làm hư hại đến tài sản của dân. Các đơn vị tiến
rất chậm, v́ có nhiều nơi rất trống trải, chúng tôi phải băng qua
hàng rào, vườn tược nhà dân chúng. Địch ẩn nấp trong các hầm đào sâu
vào chân tường cũng như trên tường thành. Súng cá nhân không gây hề
hấn ǵ cho chúng nên chỉ xữ dụng lựu đạn, súng phóng lựu M.72 hoặc
không giật 57 ly. Pháo binh cũng không kết quả nên ít xử dụng. Đụng
độ một thời gian ngắn th́ Tiểu đoàn 5 Thủy Quân Lục Chiến đă bám
được lên tường thành. Kết quả trong những giờ đầu, ta đă tịch thu
được một số vũ khí, súng cối và đại liên. Trận chiến kéo dài ngày
này sang ngày khác, các đơn vị của Chiến đoàn tiến khá chậm v́ phản
ứng địch rất mạnh. Tiểu đoàn 5 có lúc bị đánh sụt xuống tường thành,
rồi sau đó t́m cách lên lại. Pháo 122 ly của địch ở Phú Cam lâu lâu
lại bắn tới theo lời yêu cầu của địch bố trí trong thành nội. Sự
liên lạc vô tuyến của địch với bên ngoài bị Bộ chỉ huy Chiến đoàn
theo dơi nên biết rất rơ. Mỗi lần chúng chuẩn bị xử dụng pháo yểm
trợ là Chiến đoàn báo ngay cho các đơn vị đề pḥng. Để làm tê liệt
các ổ súng nặng của địch bố trí ở chân thành, Thủy Quân Lục Chiến
Hoa kỳ cũng đă đến tăng cường trong khu vực cửa Thượng Tứ và Đông
Ba. Họ đă gửi một chiếc xe “ONTOS” trang bị 6 ṇng 75 ly để yểm trợ
cho Chiến đoàn A Thủy Quân Lục Chiến bắn phá các ổ súng kiên cố. Kết
quả tương đối chính xác, phần nào hạn chế bớt hỏa lực địch. Việc xử
dụng trực thăng vơ trang can thiệp không thực hiện được v́ thời tiết
quá xấu và hỏa lực pḥng không địch cản trở. Như trên đă đề cập, vấn
đề xử dụng pháo binh yểm trợ không hữu hiệu v́ địch ẩn núp trong các
hầm hố vững chải, chỉ tổn hại nhà dân vô ích. Đôi khi cố vấn Mỹ có
đề nghị xử dụng pháo binh của Hoa Kỳ ở An Lỗ bắn yểm trợ, nhưng được
đôi lần rồi phải ngưng v́ thiếu chính xác, và tầm bắn quá xa có lúc
gây thiệt hại cho binh sĩ ta.
Trong khi đó tại cửa Tây Lộc, có Trung đoàn 3 Bộ binh của Trung tá
Phan Bá Ḥa, và Tiểu đoàn 4 Thủy Quân Lục Chiến ở phía Tây Bắc cũng
ở trong t́nh trạng tương tự. Trận đánh cứ dằng co giữa hai bên,
thương binh ngày càng tăng, chứa đầy bệnh viện Mang Cá. Binh sĩ tử
thương cũng không di tản được, phải bọc poncho đem chôn cất ở nghĩa
địa ngoài thành.
Tại cửa Thượng Tứ và Đông Ba, Thủy Quân Lục Chiến Hoa Kỳ với hỏa lực
hùng hậu đă làm cho các cổng thành sụp đổ một phần rồi dần dần đẩy
lùi chúng về hướng cửa chính điện. Có thể địch đă được lệnh rút về
hướng Tây để tránh bị cô lập nếu cửa Nhà Đồ bị đánh chiếm. Bên cạnh
Thủy Quân Lục Chiến Hoa Kỳ có Đại đội Hắc Báo của Sư đoàn 1 Bộ binh
cùng sát cánh đánh về hướng trụ cờ.
Được hơn một tuần lễ th́ một hôm địch ở cửa Tây Lộc phản công mănh
liệt và đẩy lui đơn vị Trung đoàn 3 Bộ binh về gần sân bay thành
nội. Nhưng sau đó, đơn vị này đă hợp lực với đơn vị trừ bị của Tiểu
đoàn 5 Thủy Quân Lục Chiến phản công lại và dồn chúng về vị trí cũ.
Sau đó th́ áp lực của Tiểu đoàn 4 Thủy Quân Lục Chiến và Trung đoàn
3 Bộ binh ngày càng mạnh, khiến chúng phải dần dần thoát ra khỏi
thành để lui về Kim Long. Dưới sự yểm trợ hỏa lực mạnh mẽ của mọi
loại vũ khí, kể cả súng không giật hạng nặng của Thủy Quân Lục Chiến
Hoa Kỳ tăng cường, hai Tiểu đoàn 1 và 5 Thủy Quân Lục Chiến ngày
càng siết chặt ṿng vây, tiến trên mặt thành từ hố này qua hố khác,
len lỏi qua nhà cửa vườn tược để nhắm vào vị trí cuối cùng của địch
là cửa Nhà Đồ. Nếu chiếm được mặt trận này th́ sẽ khóa chặt lối
thoát của lực lượng địch c̣n lại ở phía Đông. Trong cấm thành cũng
bị Thủy Quân Lục Chiến Hoa Kỳ đánh tới , cuối cùng địch đă dồn về
khu vực cửa Nhà Đồ để tránh bị tiêu diệt toàn bộ. Do đó trong đêm
cuối cùng, lúc gần sáng, địch đă xử dụng hỏa lực rất mạnh như có ư
định phản công để đánh lừa quân ta . Hiểu rơ ư đồ đó, tôi ra lệnh
các đơn vị tấn công khi trời vừa rạng sáng. Kết cục là địch đă thoát
ra được ngoài thành một phần lớn theo cửa Nhà Đồ. Số c̣n lại cản hậu
bị quân ta bắn hạ và bắt làm tù binh, nhiều vũ khí nặng và cá nhân
bị tịch thu.
Khi Tiểu đoàn 5 Thủy Quân Lục Chiến tràn lên cửa Nhà Đồ th́ thấy
nhiều xác Cộng quân nằm chết, có tên tay c̣n ôm lấy khẩu đại liên
đầy đạn chưa bắn hết. Trong khi đó th́ Đại đội Hắc Báo của Sư đoàn 1
Bộ binh cùng với Thủy Quân Lục Chiến Hoa Kỳ vẫn đánh.
Cuối cùng lá cờ Việt Nam Cộng Ḥa đă được kéo lên thay thế lá cờ đỏ
máu của Cộng sản đă treo trên một tháng trời. Trận đánh giải tỏa
thành nội Huế coi như chấm dứt. Địch quân ước lượng một Trung đoàn
trong khu vực hành quân đă tẩu thoát về hướng Văn Thánh. Số tử
thương mà chúng để lại trận địa khoảng 1OO tên, bị cầm tù 15 tên.
Tổng kết lại, riêng Chiến đoàn A Thủy Quân Lục Chiến sau gần nửa
tháng chiến đấu, số thiệt hại về nhân mạng trên 1OO binh sĩ bị
thương và tử thương.
Sau đó, Bộ chỉ huy Chiến đoàn A Thủy Quân Lục Chiến di chuyển về trú
đóng tại trường học trong khu Quốc Tử Giám. Tại đây Chiến đoàn đă
được Đại tướng Cao Văn Viên ra thăm với sự tháp tùng của Trung tướng
Lăm, Chuẩn tướng Trưởng. Nhân dịp này tôi đưa ra vấn đề thăng cấp
tại mặt trận để thượng cấp giải quyết. Sở dĩ phải đưa ra là v́ lâu
nay sự việc quân sĩ được đề nghị thăng cấp đă không được thi hành
một cách nhanh chóng. Có khi phải mất đến 5, 6 tháng quyết nghị mới
về tới đơn vị, và đă có người đă tử trận ở các trận chiến kế tiếp !
Thủ tục hành chánh này cần phải được sửa đổi, có như vậy mới làm
tăng tinh thần chiến đấu của các cấp. Đại tướng Viên ghi nhận đề
nghị của tôi.
Xét cho cùng th́ gần như hầu hết các Bộ Tham Mưu, pḥng sở tại hậu
cứ làm việc rất quan liêu trong khi đất nước đang ở trong t́nh trạng
chiến tranh. Vấn đề phe nhóm trong quân đội là điều không thể chối
căi, đă có nhiều người được thăng cấp nhanh chóng, giữ các nhiệm vụ
quan trọng, bất kể đến khả năng, tác phong và kinh nghiệm chiến đấu,
chỉ v́ có họ hoặc cùng phe nhóm với cấp trên. Hiện tượng này dẫn đến
sự bất măn và làm suy yếu phần nào quân đội.
Nghỉ ngơi được vài ngày th́ Chiến đoàn được lệnh di chuyển tới lục
soát khu vực phía Bắc sân bay Phú Bài. Sau khi thành nội Huế được
giải tỏa, địch đă phân tán mỏng rút về hướng Tây Phú Bài, vùng chúng
tôi lục soát phần lớn là bọn địa phương nên không gặp sự kháng cự
nào hết. Dân chúng đă trở về làm ăn b́nh thường, họ cũng đă khám phá
được vài hố chôn tập thể những người bị Việt cộng giết. Đây chỉ là
một trong nhiều địa điểm mà Việt cộng đă thực hiện khi chiếm đóng
thành phố Huế. Chẳng hạn như gần trường học bên Đông Ba, Gia Hội,
trên đường từ đền Văn Thánh vào AShau - ALưới...Tài sản của đồng bào
trên đường Trần Hưng Đạo và Gia Long là bị thiệt hại nhiều hơn cả.
Vài ngày sau Chiến đoàn lại di chuyển đến Văn Thánh để tảo thanh
nhưng địch đă rút hết về vùng rừng núi khu vực Ashau-ALưới. Khoảng
một tuần lễ sau th́ chúng tôi được lệnh trở về hậu cứ Sài G̣n.
2. Đợt Hai, tháng 5 năm 1968
Trong cuộc tấn công Tết Mậu Thân (đợt 1), mặc dù bị thiệt hại rất
nặng về nhân mạng lẫn vũ khí, vào tháng 5/68 Việt cộng với sự trợ
lực của Cộng sản Bắc Việt vẫn cố gắng tung ra cuộc tấn công thứ hai
vào vài tỉnh, thành phố. Đặc biệt là Sài G̣n - Chợ Lớn. Mục tiêu của
Cộng sản là dù thắng hay thua, thiệt hại nhiều hay ít chúng cũng
không quan tâm, mà chỉ cố tạo một tiếng vang trong dư luận quốc tế
là Cộng sản vẫn mạnh và đang làm chủ chiến trường. Trái ngược hẳn
với nhận định của quân đội Hoa Kỳ là ta đang đạt thắng lợi, Cộng sản
không c̣n đủ sức để phát động chiến tranh ở miền Nam nữa.
Trước ngày Cộng sản tung ra cuộc tấn công đợt 2, các cơ quan t́nh
báo của ta đă không ghi nhận được một tin tức nào, như hồi Tết Mậu
Thân, kể cả phía quân đội Hoa Kỳ. Phương cách tổ chức, làm việc kém
hiệu năng, lại thêm yếu tố chủ quan khinh địch đă giúp chúng đột
nhập vào thành phố Sài G̣n một cách dễ dàng. Đáng lẽ ta phải khám
phá ra sớm để ngơ hầu beœ găy âm mưu của chúng từ lúc xuất phát. ở
đây cần phải nên lên vấn đề trách nhiệm. Từ cuộc tấn công đợt 1 đến
đợt 2, những người lo về an ninh, t́nh báo từ cấp cao đến cấp thấp,
đă không làm tṛn nhiệm vụ giao phó. Lẽ ra phải có biện pháp trừng
phạt để duy tŕ kyœ cương quân đội, nhưng kết cuộc vẫn “ḥa cả
làng”, không một ai bị ra trước vành móng ngựa hay bị khiển trách
“nội bộ”. Đôi khi lại c̣n được thăng thưởng thật vô lư. Cuối cùng
chỉ người dân vô tội là hứng đủ và binh sĩ phải hy sinh xương máu !
Cuộc tấn công đợt 2 của địch được thực hiện bằng 2 mũi: Một xuất
phát từ khu Tam giác sắt, tiến qua khu vực Lái Thiêu (tỉnh B́nh
Dương) rồi vượt sông Sài G̣n (ở khu vực cầu B́nh Lợi) để đột nhập
vào khu vực kế cận Tiểu khu Gia Định và Đồng Ông Cộ. Mũi thứ hai từ
khu Rừng Thơm (quận Đức Huệ) để tiến vào Chợ Lớn. Lợi dụng đêm tối
cùng sự sơ hở của các đơn vị pḥng ngự ngoại vi thành phố, một cánh
quân Cộng sản đă tiến khá sâu vào khu Chợ Lớn. C̣n ở Gia Định, cánh
kia đă gần tới ngă ba Cây Thị.
Sáng sớm ngày hôm sau th́ Chiến đoàn A Thủy Quân Lục Chiến được gửi
tới để thanh toán địch. Trước đó Chiến đoàn A đang trong thời gian
nghỉ dưỡng quân sau khi hành quân ở Cần Thơ (vùng 4) trở về. Bộ chỉ
huy Chiến đoàn đặt tại ṭa nhà 2 tầng bỏ trống cạnh cây xăng ngă ba
Cây Thị. Trực thăng có thể đáp xuống trên sân thượng của nhà này.
Tiểu đoàn 1 đánh dọc theo đường phố xuống gần tới khu Sân vận động
Gia Định mà địch đă chiếm giữ. Dân chúng hầu như đă chạy lánh nạn
hết từ đêm qua. Tiểu đoàn 6 hoạt động tại Đồng Ông Cộ và khu cầu
Băng Ky. Để tránh thiệt hại đến tài sản và sinh mạng của dân chúng
c̣n kẹt lại trong vùng hành quân, các đơn vị đă phải dành giật từng
căn phố với hoàn toàn vũ khí cơ hữu, không có sự yểm trợ của Pháo
binh, Không quân hay Thiết giáp. Ngoài sự tham dự của Chiến đoàn A
c̣n có đơn vị Biệt kích Dù hoạt động ở vùng kế cận. Cuộc hành quân
này hoàn toàn khác biệt với những cuộc hành quân khác, có lẽ ít khi
xảy ra trong chiến tranh Việt Nam. Nó đ̣i hỏi từ cấp chỉ huy đến
binh sĩ, phải thông suốt chiến thuật tác chiến trong thành phố. Với
các sĩ quan Thủy Quân Lục Chiến th́ đa số đă được theo học lớp căn
bản Thủy Quân Lục Chiến ở Hoa Kỳ nên đă khắc phục được dễ dàng. Do
đó chẳng mấy lúc đă đẩy dần Việt cộng ra ngoại vi thành phố mà không
gặp khó khăn mấy. Trái lại địch vừa thiếu kinh nghiệm và không thuộc
đường xá, và một đêm có mấy tên Việt cộng lù lù tiến thẳng tới Bộ
chỉ huy Chiến đoàn A, c̣n đang lớ ngớ th́ chúng đă bị các binh sĩ
bảo vệ bắn hạ tại chỗ. Các tên này không trang bị ǵ hết, ngoài khẩu
AK và một giây đạn quấn quanh ḿnh, mặc quần xà lỏn, vai đeo chiếc
ruột xe đạp. Có lẽ chúng bị lạc và đang đi t́m lối ra.
Tại Đồng Ông Cộ, địa thế trống trải và ít nhà hơn nên đôi khi xữ
dụng được Không quân và trực thăng vơ trang để đánh vào các ổ kháng
cự kiên cố nằm sâu trong ḷng đất. Dù vậy, mấy ngày sau Tiểu đoàn 6
Thủy Quân Lục Chiến cũng đă làm chủ được khu vực này khiến địch phải
rút dần vào một xóm làng kế cận cầu Băng Ky. Biết rơ ư định muốn
chạy thoát về cầu B́nh Lợi nên Chiến đoàn đă chỉ thị cho Tiểu đoàn 6
chận đường về của chúng và Tiểu đoàn 1 đánh ṿng qua khép chặt ṿng
vây. Bộ Chỉ huy Chiến đoàn đă xử dụng loa phát thanh kêu gọi địch
đang trú ẩn trong làng ra đầu hàng. Một hồi sau, chắc thấy không c̣n
hy vọng ǵ thoát thân nên chúng đă bảo nhau ra tŕnh diện từng đợt
với vũ khí. Có một chuyện vui là khi thấy một tên Việt cộng nhỏ tuổi
chạy ra không có vũ khí, tôi kêu hắn hỏi vũ khí đâu th́ hắn
thưa:“Dạ, để em vào trong kia lấy ra”. Nói xong hắn chạy đi và trong
chốc lát mang ra cây AK đưa cho binh sĩ ta. Tôi thấy cũng đáng
thương, phần lớn bọn chúng c̣n treœ vào bộ đội v́ nghĩa vụ quân sự
và mới từ ngoài Bắc vào lớ ngớ như Mán trong rừng ra tỉnh, nên khi
bị vây đánh không biết tiến thoái làm sao. Điều tra thêm th́ chúng
nói cấp trên bảo dân miền Nam đă nổi dậy chiếm chính quyền rồi,
chúng chỉ vào tiếp thu thôi. Sau khi Việt cộng đă ra tŕnh diện hết,
tổng cộng khoảng 15O tên, có một số bị thương, tôi cho chuyển về Bộ
chỉ huy Chiến đoàn để săn sóc . ở đây chúng được đối xử rất thân
thiện, cho ăn uống, hút thuốc lá thoải mái. Trước khi chuyển giao
cho Bộ Tư lệnh Biệt khu Thủ đô, tôi đă cho chúng ngồi trên quân xa
chạy ṿng ṿng vài đường phố, dưới sự hướng dẫn và bảo vệ của Quân
cảnh Thủy Quân Lục Chiến.
Trong khi đó th́ tại khu vực Chợ Lớn, lực lượng Biệt Động Quân và
một Tiểu đoàn Thủy Quân Lục Chiến cũng đă đẩy lui địch ra khỏi Phú
Lâm và có một sự việc đáng tiếc đă xảy ra: Trực thăng vơ trang Hoa
Kỳ tác xạ lầm vào một ṭa nhà có Bộ tham mưu của Biệt Khu Thủ Đô
đang họp khiến vài sĩ quan cao cấp của ta bị tử thương . Hôm đó
Chiến đoàn được phái đoàn của Tổng cục Chiến tranh Chính trị đến
thăm, với sự hiện diện của Trung tướng Lê Nguyên Khang, (lúc đó vừa
giữ chức Tư lệnh Sư đoàn Thủy Quân Lục Chiến, vừa Tư lệnh Biệt Khu
Thủ Đô, Tổng trấn Sài G̣n - Gia Định và Tư lệnh vùng 3 chiến thuật),
Trung tá Đào Bá Phước, Liên đoàn trưởng Biệt Động Quân cùng một số
sĩ quan đơn vị bạn. Khi phái đoàn ra về, Tướng Khang hỏi tôi có muốn
vào Chợ Lớn họp th́ đi theo, nhưng v́ bận nhiều việc nên tôi không
đi. Sau đó th́ tai nạn xảy ra và Trung tá Phước bị tử thương.
Sự đầu hàng của Việt cộng ở cầu Băng Ky là giai đoạn chót của trận
chiến tại Tiểu Khu Gia Định và vùng Chợ Lớn, đồng thời cũng là cuộc
tổng tấn công đợt 2 của Cộng sản vào Thủ đô Sài G̣n. Hơn một tuần lễ
giao tranh, sự thiệt hại của Chiến đoàn A Thủy Quân Lục Chiến được
coi như là nhẹ. Sau trận tấn công đó, Cộng sản gần như không đủ sức
để tiếp tục nữa, cuộc chiến dần dần bớt sôi động và quân ta hoàn
toàn làm chủ chiến trường.
MX Hoàng Tích Thông
Tiến tŕnh thành lập và phát triển BC TQLC
Chiến sử TQLC
Binh Chủng TQLC
Sơ lược về BC TQLC
Trung Tá Lê Quang
Trọng - Chỉ Huy Trưởng TQLCVN đầu tiên
Đại Úy Bùi Phó Chí vị
Tiểu Đoàn Trưởng TQLC đầu tiên
Trung Tá Lê Nhữ Hùng -
người đă góp công nhiều cho sự hùng mạnh của Đoàn Quân Mũ Xanh
Tiến tŕnh thành
lập Chiến Đoàn & Lữ Đoàn
Lữ Đoàn 258
Lữ Đoàn 369
Tiểu Đoàn 1 - Quái Điểu
Tiểu Đoàn 1 PB - Lôi Hỏa
Tiểu Đoàn 2 - Trâu Điên
Tiểu Đoàn 3 - Sói Biển
Tiểu Đoàn 4 - Ḱnh Ngư
Tiểu Đoàn 5 - Hắc Long
Tiểu Đoàn 6 - Thần Ưng
Tiểu Đoàn 7 - Hùm Xám
Tiểu Đoàn 8 - Ó Biển
Tiểu Đoàn 9 - Mănh Hổ
Tiểu Đoàn Tổng Hành Dinh
Tiểu
Đoàn Truyền Tin
Pháo Binh TQLC
Viết cho những người pháo
thủ Mũ Xanh
Một đoạn đường trong
cuộc đời Y Sĩ TQLC
Mật khu Đỗ Xá
Chiến
dịch Sống
T́nh Thương
Hành quân
Hội Đồng Sẩm
Tiểu
Đoàn 2 -
Trận An Qúi
Tiểu Đoàn 2 - Trận
chiến Tam Quan
Tiểu Đoàn 3
- Trận Bàng Long, Cay Lậy
Tiểu Đoàn 4
- Trận B́nh Giả lúc khởi đầu
Tiểu Đoàn 4 -
B́nh Giả ơi! C̣n nhớ măi
Tiểu Đoàn 5 - Trận
Mộ Đức
Tiểu Đoàn 5
- Trận Mộ Đức & Cái chết của vị TĐT
Chiến
Đoàn A -
Trận Phụng Dư
Chiến Đoàn A
- Trận
Đức Cơ
Chiến Đoàn B và TĐ-5
Dù Truy Kích CQ ở Ba Gia
Chiến
Đoàn B - Cuộc hành quân đổ bộ Deckhouse V Sóng Thần
Tiểu Đoàn 6 - Trận
Mậu Thân
TQLC Trong
Tết Mậu Thân
Chiến Đoàn A
- Trận Mậu Thân
H́nh Ảnh T/T Nguyễn Văn Thiệu
thăm TĐ2/TQLC
Cuộc
hành quân qua Cambodia
Tiểu
Đoàn 4 - Hành quân Cambodia
Tiểu
Đoàn 7 - Những ngày đầu
Tiểu
Đoàn 8 - Trận Cam-Bốt
Lữ
Đoàn B - Vượt biên qua Kampuchia
Hành
quân Lam Sơn 719
Tiểu
Đoàn 1 PB - Lôi Hỏa sang Lào
Tiểu
Đoàn 2 - Hành quan Lam Sơn 719
Tiểu
Đoàn 3 PB - Căn cứ hỏa lực Hồng Hà
Tiểu
Đoàn 4 - Đêm Hạ Lào sao dài quá!
Tiểu
Đoàn 9 - Trận chiến Ba Ḷng
Tiểu
Đoàn 9 - Trận chiến Động Cù Mông
Khoá 22 và Lam Sơn 719 Hạ Lào
TQLC/VN và cuộc tấn công của csBV tại Vùng I
Tiểu
Đoàn 3 - Tại
Đông Hà
Tiểu
Đoàn 3 PB - Tay đôi với tụi nó...
Tiểu Đoàn 4 - Mùa
hè đỏ lửa
Tiểu
Đoàn 5 - Những ngày đầu
Tiểu Đoàn 6 -
Thần Ưng trong mùa hè đỏ lửa
Tiểu
Đoàn 6 - Xé xác tăng địch
Tiểu
Đoàn 7 - Ngày đầu cuộc chiến
Trận QT 72 của Lữ Đoàn 258 TQLC
Lữ
Đoàn 258 - Chiến thắng Quảng Trị tháng 4, 1972
Công
sản BV bị TQLC đánh bại tại Đông Hà
Hành
lang máu
Tiểu
Đoàn 9 - Trận chiến cầu Bến Đá
Tiểu
Đoàn 9 - Rừng núi Barbara
Lữ
Đoàn 369 - Trân sông Mỹ Chánh
Tái
chiếm Cổ Thành Quảng Trị ngày 19-6-1972
Tiểu
Đoàn 1 - Thử lửa đầu tiên
Tiểu
Đoàn 1 - Nhảy vào Triệu Phong
Tiểu
Đoàn 1 - Đổ bộ trong ḷng địch
Tiểu
Đoàn 1 PB - 20,000 đạn đại bác mỗi ngày
Tiểu
Đoàn 2 - Cuộc chiến Cổ Thành Quảng Trị
Tiểu Đoàn 2 -
Tiêu diệt chiến xa CSBV thuộc Tr/Đ Tăng-Thiết Giáp 202
Tiểu
Đoàn 2 - Tái chiếm Dinh Tỉnh Trưởng & Toà Hành Chánh Quảng Trị
Tiểu
Đoàn 3 & 6 - Tiến về Quảng Trị
Tiểu
Đoàn 3 - Dựng cờ
Tiểu
Đoàn 5 - Hắc Long dậy sóng
Tiểu
Đoàn 5 - Đánh trên đầu địch
Người
Pháo Thủ TQLC trong cuộc chiến 1972
Pháo
Binh TQLC và trận Quảng Trị
Cờ
bay trên Cổ Thành Quảng Trị
Tiểu
Đoàn 2 - Cửa Việt, một chiến thắng vẻ vang và ngậm ngùi
Tiểu
Đoàn 3 PB - Trước khi ngưng bắn
Tiểu
Đoàn 4 - Hành quân Cửa Việt
Lữ
Đoàn 258 - Chiến tích sau cùng
Hương
lộ 555 lẻ loi
Tiểu
Đoàn 7 và Lữ Đoàn 147
Lữ
Đoàn 147 - Di tản chiến thuật
Tiểu
Đoàn 4 - Trận đánh cuối cùng
Tiểu
Đoàn 9 - Trận đánh cuối cùng
Băi
biển Non Nước: Một kết thúc tức tưởi, oan nghiệt
Vị
TĐT cuối cùng của Tiều Đoàn 1 Quái Điểu
Y Sĩ TQLC: Những người không thích sống lâu