Chiến Đoàn A TQLC và Trận Đức Cơ

MX SaiGon

Lời người viết:
Viết để tưởng nhớ đến "ông Già Hự" (cố Đại Tá NguyễnThành Yên) và các anh hùng TQLC-VN đã hy sinh trong trận Đức Cơ.

I. Tổng Quát.

Vào đầu năm 1965, cộng sản Việt Nam (CSVN) đã hoảng sợ trước việc Mỹ đổ quân vào miền Nam Việt Nam (NVN) và oanh tạc miền Bắc. Để đối phó với tình hình mới, CSVN đã đẩy mạnh các hoạt động quân sự ở miền Nam hầu phân tán các lực lượng của ta.
Mở đầu trọng điểm là trận Đồng Xoài, tỉnh Phước Long, Quân Khu 3 (QK3); Tiếp theo là chiến dịch Ba Gia, tỉnh Quảng Ngãi, QK1. Tại QK2, thì chúng cắt đứt các trục lộ chính ở Nam Tây Nguyên và cuối cùng là bao vây tấn công trại Lực Lượng Đặc Biệt (LLĐB) Đức Cơ ở tỉnh Pleiku.

II. Diễn Tiến.

A. Giai đoạn 1.
11. Trại Đức Cơ:
Trại được thiết lập trên một sườn đồi, có tiết diện hình tam giác. Nằm kế cận một phi đạo dã chiến. Rừng rậm bao bọc cả ba phía. Đức Cơ nằm cách biên giới Việt-Miên khoảng 13 cây số về hướng Tây, và cách thành phố Pleiku 55 cây số về hướng Đông-Bắc. Từ đây, các toán tuần tiểu có nhiệm vụ thu thập tin tức tình báo và ngăn chặn sự xâm nhập của quân CSVN từ phía Cambốt; Đồng thời bảo vệ đoạn cuối của Quốc Lộ (QL) chiến lược 19.
Lực lượng đồn trú tại Đức Cơ gồm một đơn vị LLĐB-VN, trại trưởng là Trung Úy Trần Tự Lập, khóa 17 Võ Bị Đà Lạt. Trưởng toán A.215 LLĐB Mỹ là Đại Úy R.B. Johnson. Lực lượng đồn trú gồm khoảng 400 Dân Sự Chiến Đấu (DSCĐ). Đa số là người Thượng cùng một số người Nùng. Có các Hạ Sĩ Quan (HSQ) LLĐB-VN làm Đại Đội Trưởng (ĐĐT).
12. Các biến cố đã xảy ra:
- Ngày 31-5-1965, Tiểu Đoàn 952 việt cộng tấn chiếm quận lỵ Lệ Thanh, cách Đức Cơ 8 cây số về hướng Đông-Bắc.
- Ngày 30-6-1965, Trung Đoàn 32 CSBV được lệnh bao vây trại Đức Cơ với mục đích lôi cuốn và tiêu diệt viện binh trên Quốc Lộ 19. Do vị thế bất lợi vì nằm ngoài tầm yểm trợ pháo binh, trại đã bị hỏa lực CSBV khống chế ngay từ đầu.
- Ngày 4-8-1965 lúc 8 giờ sáng, Chuẩn Tướng Vĩnh Lộc, Tư Lệnh QK2 đã cho trực thăng vận Chiến Đoàn 2 Dù do Trung Tá Ngô Xuân Nghị làm Chiến Đoàn Trưởng vào Đức Cơ để giải tỏa áp lực địch. Chiến Đoàn 2 Dù gồm Tiểu Đoàn (TĐ) 3 Dù do Thiếu Tá Trương Kế Hưng và Tiểu Đoàn 8 Dù do Thiếu Tá Đào Văn Hùng làm Tiểu Đoàn Trưởng (TĐT). Cuộc đổ quân trực thăng vận xuống phi đạo dã chiến trước trại Đức Cơ hoàn tất lúc 16 giờ cùng ngày. Tình hình yên tĩnh trong đêm.
- Ngày 5-8-1965, Chiến Đoàn 2 Dù bắt đầu mở cuộc hành quân tảo thanh về phía Bắc của trại. Đến 15 giờ, Tiểu Đoàn 3 Dù bắt đầu chạm địch tại phía Nam đồi Chu Kram. Sau đó, các khu trục cơ Skyraider của Không Quân Việt Nam (KQVN) xuất hiện để oanh tạc và bắn phá các vùng tập trung quân của địch. Các trực thăng võ trang Mỹ cũng bay đến để yểm trợ TĐ3 Dù. Thiếu Tá TĐT/TĐ3 Dù bị thương nặng. TĐ8 Dù cũng bị chạm địch. Trong lúc yểm trợ tiếp cận, trực thăng võ trang Mỹ đã bắn lầm vào đội hình của Đại Đội (ĐĐ) 83 Dù, đang bố trí tại bìa rừng, khiến Trung Úy Lâm Đôn, ĐĐT bị thương nặng cùng với một số binh sĩ khác. Trung Úy Bùi Quyền, khóa 16 VBĐL, thuộc ĐĐ81 Dù, được tạm thời đưa sang chỉ huy ĐĐ83 Dù.
- Ngày 6-8-1965 lúc 2 giờ sáng, quân CSBV tấn công trại Đức Cơ tại hai hướng Tây và Tây-Nam. Pháo binh địch pháo xối xả vào trại. Trong khi bộ binh địch tấn công vào tuyến phòng thủ của TĐ3 Dù tại hướng Tây-Nam bên ngoài trại. Phi cơ C-47 từ Pleiku đã bay đến để thả hỏa châu soi sáng trận địa. Càng gần sáng, cuộc chạm súng thưa dần. Nhưng cường độ pháo kích của địch càng gia tăng. Đạn súng cối nổ gần như liên tục vào khu vực trại Đức Cơ, phi đạo và vào vị trí của hai Tiểu Đoàn Dù. Dưới hỏa lực phòng không quá mạnh, các phi cơ vận tải phải bay thật cao để tránh đạn, nên phần lớn dù tiếp tế đã bay lạc ra ngoài. Khiến thực phẩm và đạn dược ngày càng kham hiếm. Trại đã thành địa ngục dưới các cơn pháo dữ dội của quân CS.
- Ngày 9-8-1965 từ 7 giờ sáng, dưới sự yểm trợ hỏa lực mãnh liệt của các oanh tạc cơ Việt và Mỹ. TĐ5 Dù do Thiếu Tá Hồ Trung Hậu làm TĐT, được trực thăng vận đổ xuống đầu phi đạo của sân bay Đức Cơ, và tiến chiếm các vị trí trong khu vực phía Bắc trại. Sau đó liên lạc được với hai Tiểu Đoàn 3 và 8 Dù.
B. Giai Đoạn 2
21. Hành quân Dân Thắng 7:
Cùng ngày 9-8-65, một lực lượng đặc nhiệm gồm 2 Chiến Đoàn được thành lập để mở cuộc hành quân Dân Thắng 7, nhằm khai thông Quốc Lộ 19 và tiếp tế cho trại LLĐB Đức Cơ. Do Chuẩn Tướng Cao Hảo Hớn, Tư Lệnh Biệt Khu 24, vùng đất thuộc hai tỉnh Kontum và Pleiku, chỉ huy trực tiếp.
211. Chiến đoàn Thiết Giáp do Trung Tá Nguyễn Trọng Luật chỉ huy gồm:
- Bộ chỉ huy Trung Đoàn 3 Thiết Giáp.
- Chi đoàn 1/5 Chiến Xa (CX) do Đại Úy Trần Văn Thoàn làm Chi Đoàn Trưởng.
- Chi đoàn 2/6 Thiết Quân Vận do Đại Úy Dư Ngọc Thanh làm Chi Đoàn Trưởng
- Tiểu đoàn 21 Biệt Động Quân (BĐQ) do Đại Úy Nguyễn Văn Sách làm Tiểu Đoàn Trưởng
- Một Pháo đội đại bác 105 ly
- Trung đội Công Binh Chiến Đấu
- Chi đội Thiết Giáp M-8
- Thành phần Vận tải, Tiếp vận
212. Chiến đoàn Thủy Quân Lục Chiến (TQLC) do Trung Tá Nguyễn Thành Yên chỉ huy gồm:
- Bộ chỉ huy Chiến Đoàn A/TQLC với Thiếu Tá Cổ Tấn Tinh Châu làm Tham Mưu Trưởng và các ban Tham Mưu Chiến Đoàn.
- Bộ chỉ huy Tiểu Đoàn 2 TQLC gồm:
- Tiểu Đoàn Trưởng: Thiếu Tá Hoàng Tích Thông
- Tiểu Đoàn Phó: Đại Úy Nguyễn Văn Hay kiêm nhiệm Đại Đội Trưởng ĐĐ2
- Đại Đội Trưởng ĐĐ1: Đại Úy Phạm Nhã
- Đại Đội Trưởng ĐĐ2: Đại Úy Nguyễn Văn Hay
- Đại Đội Trưởng ĐĐ3: Đại Úy Nguyễn Năng Bảo
- Đại Đội Trưởng ĐĐ4: Trung Úy Nguyễn Xuân Phúc
- Bộ chỉ huy Tiểu Đoàn 5 TQLC gồm:
- Tiểu Đoàn Trưởng: Thiếu Tá Dương Hạnh Phước
- Tiểu Đoàn Phó: Đại Úy Nguyễn Kim Phương
- Trưởng Ban 3: Đại Úy Nguyễn Văn Nho (không phải Thiếu Tá Nguyễn Văn Nho, TĐ4)
- Đại Đội Trưởng ĐĐ1: Trung Úy Võ Trí Huệ
- Đại Đội Trưởng ĐĐ2: Thiếu Úy Nguyễn Văn Phán
- Đại Đội Trưởng ĐĐ3: Trung Úy Nguyễn Đình Thủy
- Đại Đội Trưởng ĐĐ4: Trung Úy Nguyễn Kim Đễ
- Pháo đội 75 ly Sơn Pháo TQLC
- Pháo đội Trưởng: Đại Úy Đoàn Trọng Cảo
213. CĐ-A/TQLC vận chuyển quân:
- Trong thời gian này, CĐ-A/TQLC đang được tăng phái hành quân cho Biệt Khu 24, hoạt động ở Kontum. Thỉnh thoảng được về nghỉ quân ngắn ngày ở một doanh trại hậu cứ của Trung Đoàn Bộ Binh thuộc Sư Đoàn 22 gần thành phố Kontum.
- Để chuẩn bị cho cuộc hành quân tiếp ứng và khai thông QL-19 đi vào Đức Cơ cho cuộc hành quân Dân Thắng 7. Ngày 6 tháng 8, toàn bộ CĐ-A/TQLC được không vận bằng vận tải cơ C-130 Mỹ từ phi trường Kontum đổ xuống phi trường Cù Hanh ở Pleiku. Sau đó được quân xa chuyển vận đến nơi đóng quân đêm tại một làng Thượng ở phía Bắc Bộ Tư Lệnh QK2, để dưỡng quân và túc trực ứng chiến trực thăng vận.
- Ngày 7 tháng 8, CĐ-A/TQLC được di chuyển bằng quân xa về ngược lại thành phố, rồi rẽ vào QL-19 nối dài, và đóng quân túc trực tại đồn điền trà Catecka. Nơi đây có một phi trường nhỏ, dành cho loại phi cơ quan sát L-19, sẽ được dùng làm bải đáp trực thăng vận cho cuộc hành quân (2).
- Trại LLĐB Đức Cơ đã bị địch bao vây từ hơn một tuần qua - Bị cô lập hoàn toàn. Phi cơ suốt ngày đêm oanh tạc sát hàng rào phòng thủ. Các Tiểu Đoàn của Chiến Đoàn 2 Dù cũng bị chận đánh và chia cắt. Tình hình chiến trường không sáng sủa hơn chút nào.
- Ngày 8-8, ĐĐ3/TĐ2/TQLC của Đại Úy Nguyễn Năng Bảo nhận lãnh một nhiệm vụ "mạo hiểm" là trực thăng vận đổ xuống một bải "trảng trống" cách Đức Cơ một cây số về hướng Tây-Bắc. Mục đích thăm dò phản ứng địch và bắt liên lạc với đơn vị bạn đang phân tán trong vùng hành quân. Đến trưa, lúc ĐĐ3 đã sắp xếp đội hình, lên trực thăng xong và chờ trực thăng cất cánh đúng giờ. Liền đó có Chuẩn Tướng Cao Hảo Hớn đi xe Jeep ra tận bãi bốc ở đầu phi đạo để căn dặn các chỉ thị quan trọng lần chót và bắt tay chúc Đại Úy Bảo hoàn thành nhiệm vụ nguy hiểm giao phó...
Tuy nhiên, vì thời tiết vùng Cao Nguyên thay đổi đột ngột, phi hành đoàn KQVN cho biết là sẽ có một trận cuồng phong ập đến trong vùng Đức Cơ, nên cuộc trực thăng vận đươc hũy bỏ.
Qua ngày hôm sau, ĐĐ3/TĐ2/TQLC được đưa trả về nhập chung với TĐ2/TQLC để kịp vượt tuyến xuất phát ở ngay "cầu cạn" gần ngã ba Lê Thanh trong ngày N, ngày 9-8-65.
214. Thời tiết và địa thế:
- Yếu tố thời tiết và những diễn biến về các hoạt động của địch đã khiến cho Bộ Chỉ Huy Hành Quân phải chấp nhận chiến trường do địch chọn lựa và đương đầu với chiến thuật "công đồn, đả viện" của địch (2)
- Để phù hợp với địa thế của QL-19, Chiến Đoàn Thiết Giáp/BĐQ mở đường tiến trước. Chiến Đoàn TQLC đi cách sau khoảng 3 cây số, để làm lực lượng tiếp ứng khi Chìến Đoàn Thiết Giáp/BĐQ bị địch phục kích, đồng thời lục soát rộng hai bên đường trên trục tiến quân.
215. Diễn tiến của Chiến Đoàn Thiết Giáp/BĐQ, trong ngày N (9-8-65), Chiến đoàn được tổ chức hành quân thứ tự như sau (1):
- Chi đoàn 1/5 Chiến Xa (trừ 1 Chi đội di chuyển đoạn hậu) và một Đại Đội BĐQ tùng thiết
- Chi đoàn Thiết quân vận gồm các Thiết vận xa M-113
- Tiểu Đoàn 21 BĐQ (trừ một Đại Đội tùng thiết cho Chi đoàn Chiến Xa đi đầu) và một Chi đội Chiến Xa
- Công Binh, Pháo Binh, Quân Vận
- Chi Đội Thiết Giáp M-8
Trên đường vào Đức Cơ, rải rác có các xóm làng định cư, quy tụ đồng bào miền Bắc di cư tỵ nạn cộng sản cũng như đồng bào từ các tỉnh Nam Ngãi, Bình Phú đến lập nghiệp. Dân chúng, kể cả một vị Linh Mục địa phương cho biết về tin tức của các đơn vị cộng sản ẩn núp, phục kích về phía Đức Cơ ...
Để đề phòng chiến thuật "công đồn, đả viện" của địch, Chi Đoàn 1/5 Chiến Xa đi đầu di chuyển theo lối chân vạc. Mỗi Chi Đội luân phiên tiến chiếm các điểm trọng yếu trên địa thế và trong tầm yểm trợ trực tiếp của đại bác 75 ly trên các Chiến Xa để Chi Đội kế tiếp tiến dần về phía trước.
Khoảng 14:00 giờ, Chi đội đầu tiên vừa đến ngã ba đi vào quận lỵ Lệ Thanh thì bị khoảng một Tiểu đoàn thuộc Trung đoàn 32 CSBV khai hỏa phục kích.
Hai Chiến xa đi đầu bị trúng đạn chống chiến xa của địch, ĐĐ/BĐQ tùng thiết bị tê liệt và thiệt hại nặng. Hai Chiến xa trong Phân đội chỉ huy tác xạ đạn chống "biển người" vào hai bên quốc lộ để đề phòng địch xung phong. Một trong hai phi cơ F-100 bay đến yểm trợ đã bị phòng không địch bắn hạ. Phi công nhảy dù ra và được cứu thoát.
Chỉ trong một thời gian ngắn, cuộc phục kích bị đánh tan. Trong khi đang lục soát thu dọn chiến trường thì quân CSBV đã tấn công vào đoàn xe thuộc thành phần yểm trợ và tiếp vận đi đàng sau. Chi đoàn trưởng Chi Đoàn 1/5 Chiến xa đã bị thương trong khi điều động các Chiến xa đến tiếp ứng. Cuộc chạm súng thưa dần vì thời gian gần tối (1)
216. Diễn tiến của CĐ-A/TQLC, trong ngày 9-8-65:
- Là lực lượng tiếp ứng, CĐ-A/TQLC nhận được lệnh vượt qua mặt Chiến Đoàn Thiết Giáp/BĐQ để tiếp tục tiến quân và giải tỏa áp lực phía trước mặt
- Vì địa thế hiểm trở, bên phải là thung lũng, bên trái là một đường đỉnh khó di chuyển. Chỉ có một trục lộ hẹp để tiến vào Đức Cơ, nên CĐ-A/TQLC dàn quân theo thứ tự:
Tiểu Đoàn 2/TQLC dàn quân theo đội hình
- ĐĐ4 phối hợp với Chi đoàn Chiến xa đi đầu
- BCH/TĐ2 và ĐĐ1 đi tiếp sau
- Cánh B gồm ĐĐ2 và ĐĐ3 đi cánh trái theo sườn đỉnh.
Xế chiều, khi TĐ2/TQLC vượt qua một đoạn đường lên dốc, thì bị địch tấn công vào bên hông của Tiểu Đoàn. Chi đội Chiến xa đi đầu dồn hết tốc lực tiến lên sườn đồi, khai hỏa mọi hỏa lực trên Chiến xa phối hợp với các Cọp-Biển theo đợt xung phong. Cuối cùng đã chiếm được vị trí súng của địch. Địch bị thiệt hại một số, phần còn lại tháo chạy về thung lũng hướng IA-D'rang....
Tiểu Đoàn 5/TQLC dàn quân theo đội hình
- ĐĐ2 đi đầu, nối tiếp theo TĐ2/TQLC
- ĐĐ3 đi kế tiếp
- BCH/TĐ5, BCH/CĐ-A, Pháo đội 75 ly Sơn Pháo TQLC và đơn vị Công Binh Cơ Giới.
- ĐĐ1 đi sau cùng
- ĐĐ4 cùng Tiểu Đoàn Phó tiến quân dọc theo đường đỉnh để bảo vệ sườn trái cho trục tiến quân của Tiểu Đoàn.
Đồng lúc cánh đi đầu của ĐĐ4/TĐ2/TQLC bị địch tấn công phục kích, thì CSBV cũng tấn công vào đoàn quân đi chót của TĐ5/TQLC. Từ bên bờ đỉnh bên trái, ĐĐ4 nhìn xuống thấy việt cộng (vc) "tiền pháo hậu xung" như trên màn ảnh xi-nê. Trung Úy Nguyễn Kim Đễ (danh xưng - Đà-Lạt) ĐĐT/ĐĐ4 báo cáo tình hình cho TĐT/TĐ5; sau khi đề nghị và được chấp thuận. ĐĐ4 đã dàn hàng ngang từ trên cao tràn xuống tấn công tiêu diệt địch từ phía sau lưng ...
TĐ5/TQLC đã tịch thu được nhiều vũ khí trong đó có cả đại liên 50 ly và đại bác SKZ 57 ly không giật. Địch bị thiệt hại nhiều, số còn sống sót rút chạy vào thung lũng sâu (4)
ĐĐ2 của Thiếu Úy Nguyễn Văn Phán, nhận được lệnh Tiểu Đoàn di chuyển sâu về bìa rừng phía trái trục lộ tiến quân đánh bọc lên để bảo vệ Pháo Binh đang bị địch quấy phá ...
Sau đó là chiến trận mở màn với đủ loại tiếng súng thi nhau nổ. Hai phản lực cơ F-100 bay vút trên đầu, âm thanh xé nát không khí thành những tiếng rít kéo dài. Những trái bom trút xuống mục tiêu là ngọn đồi phía trước. Lửa và khói cuồn cuộn dâng lên. Trên bầu trời, phi cơ quan sát L-19 đang lượn những vòng tròn nhỏ. Men theo những bụi cỏ gai và lau sậy, Thiếu Úy Quảng dẫn Trung Đội 22 xung phong lên ngọn đồi. Ẩn núp trong đám cây cối rậm rạp trên đồi, địch sử dụng trung liên, AK-47 ... bắn xối xả, tiếng AK nghe sắc sảo và uy hiếp lạ lùng ... Quảng, Thượng Sĩ Kiên, Hạ Sĩ Thọ mang máy truyền tin đều bị tử thương.
Ôi, biết bao là nỗi đau đón và phi lý của chiến tranh mà những người lính cùa hai phía tham dự. Quảng chết đi, để lại đứa con trai đầu lòng trong bụng mẹ, mà đã được Quảng đặt tên trước là Hàn Giang (2).
217. Diễn tiến của CĐ-A/TQLC, trong đêm 9 rạng ngày 10 tháng 8 năm 1965 (N + 1):
Sau khi địch đã đoạn chiến trong buổi xế chiều. Các đơn vị hành quân được lệnh bố trí quân tại chỗ qua đêm.
Lúc 1 giờ sáng ngày 10-8-65, quân CSBV trở lại tấn công vào vị trí đóng quân của TĐ2/TQLC có Chi Đội Thiết quân vận cùng bố trí kế cận với ĐĐ4/TĐ2. Mục đích của địch là mở đường máu giải vây cho một đơn vị CSBV bị kẹt lại và đang ẩn núp dưới thung lũng trong lúc chạm súng với TQLC chiều hôm trước. Địch bắt đầu pháo kích và tấn công vào vị trí của TĐ2/TQLC, nhưng đã bị các Trâu-Điên chận đứng dễ dàng. Tuy nhiên chiến thuật "tiền pháo, hậu xung" cùng với việc phối hợp tổ chức phòng thủ không rõ ràng giữa TQLC và Thiết Giáp khiến TQLC bị một số thiệt hại do Thiết Giáp bắn lầm (3)
Sau khi tiếng súng đã ngưng, kiểm điểm thiệt hại của TQLC là 31 tử thương, trong đó có Thiếu Úy Nguyễn Đình Khôi, Thiếu Úy Huỳnh Sinh, Trung Sĩ I Niệm, Trung Sĩ Châu Sênh, Trung Sĩ Tuân, Hạ Sĩ Lê Chít cùng 27 chiến hữu khác bị thương. Đa số thuộc ĐĐ4/TĐ2/TQLC, trong đó có Thiếu Úy Lý Văn Đàm bị thương nặng được tản thương bằng trực thăng vào sáng sớm về Quân Y Viện Pleiku. (5)
218. Tiến vào Đức Cơ
8 giờ sáng ngày 10-8-65, trực thăng đến tiếp tế và tản thương cho các đơn vị. Phi cơ vận tải C-47 đến thả dù nhiên liệu và đạn dược cho Thiết Giáp. Một hố lớn đã được Công Binh và Thiết Giáp đào để chôn tập thể các cán binh cộng sản chết còn bỏ lại trận địa. Nhiều vết máu sau đó đã được tìm thấy gần một dòng suối trên đường tiến quân vào Đức Cơ. Chứng tỏ quân cộng sản đã di chuyển nhiều thương binh trên đường rút lui.
Chiến Đoàn A/TQLC tiến trước vào Đức Cơ, theo sau là Chiến Đoàn Thiết Giáp và BĐQ. TĐ2/TQLC là đơn vị đầu tiên đến phi đạo Đức Cơ lúc 11 giờ sáng. Trại đã trống vắng một số! Đa số lực lượng trú phòng và dân sự chiến đấu đã phân tán ra rừng chờ đơn vị bạn đến tăng viện. CĐ-A/TQLC tổ chức lục soát và phòng thủ chung quanh trại, bắt đầu tìm cách liên lạc với các đơn vị bạn trong vùng hành quân.
Các lực lượng dân sự chiến đấu lần lượt trở về trại nhận bàn giao phòng thủ Đức Cơ từ TQLC.
Ngày 11-8-65, các đơn vị bắt đầu tổ chức các cuộc hành quân giải tỏa áp lực địch chung quanh Đức Cơ. Chiến Đoàn 2 Dù hành quân tảo thanh khu vực làng Thăng Đức, phía Tây trại Đức Cơ đến tận biên giới Việt-Miên. Chiến Đoàn A/TQLC phụ trách khu vực phía Nam. Chiến Đoàn Thiết Giáp và BĐQ hoạt động chung quanh trại và khu vực phía Bắc.
Cuộc hành quân Dân Thắng 7 chính thức chấm dứt vào ngày 15-8-65. Chuẩn Tướng Vĩnh Lộc, TL/QK2 đáp trực thăng xuống trại Đức Cơ, khen ngợi thành quả của các đơn vị tham dự hành quân và gắn huy chương tượng trưng cho một số quân nhân hữu công ...
Các lực lược lượng hành quân bắt đầu rút ra theo QL-19, di chuyển bộ ra ngã ba Lệ Thanh và được quân xa đưa về nghỉ quân ở Pleiku. Lữ Đoàn 173 Dù Mỹ chịu trách nhiệm bảo vệ lộ trình khi các đơn vị lui binh.
Ngày 17-8-65, Chiến Đoàn 2 Dù được không vận xuống Nha Trang để chuẩn bị tham gia cuộc hành quân khai thông QL-21 từ Nha Trang đi Ban-Mê-Thuột.
Chiến Đoàn A/TQLC được đưa trả lại Kontum để tiếp tục tăng phái hành quân cho Biệt Khu 24. Sau khi dự lễ mừng chiến thắng ở sân vận động Pleiku. Các chiến sĩ hữu công từng tham dự các cuộc hành quân thuộc QK2, được các nữ sinh Cao Nguyên choàng "vòng hoa chiến thắng". Mũ Xanh Huỳnh Văn An (ĐĐ4/TĐ2/TQLC) và một số TQLC khác đều gọi đùa là "vòng hoa kiến cắn", sự việc là các "em gái hậu phương" hái hoa tươi trong rừng, đem về kết vội vàng và có kiến lửa trong đó. Nên khi vòng hoa được choàng vào, mấy chú kiến lửa được dịp tung hoành bò ra cắn vào cổ, người ... khiến các MX cảm thấy "nhột nhạt" quá!

III. Kết Quả.

- Chiến Đoàn 2 Dù có khoảng 20 quân nhân thiệt mạng tại Đức Cơ. Trong cuộc đụng độ giữa quân Dù và cộng sản BV, kết quả ghi nhận có 158 CS bỏ xác tại trận. 100 cán binh khai chết do phi cơ oanh kích.
- Toán A-215 LLĐB Mỹ, dưới quyền chỉ huy của Đại Úy R.B Johnson đã bị thiệt hại nặng (theo báo cáo của LLĐB Mỹ)
- Chiến Đoàn A/TQLC có 31 quân nhân tử trận và 27 bị thương.
Kết quả cuộc hành quân Dân Thắng 7 do BTL/QK2 tổng kết như sau:
- Quân CS có 566 tử trận, 26 bị bắt làm tù binh. QLVNCH tịch thu được 12 vũ khí cộng đồng, 94 vũ khí cá nhân và phá hủy 2 đại liên 50 và 2 súng cối 81 ly.

IV. Nhận Xét.

1. Năm 1965, thi hành đường lối của đảng CSVN, các lực lượng CSBV và Việt cộng đẩy mạnh các hoạt động khủng bố, phá hoại tại các thành phố. Đánh chiếm các vị trí xa xôi hẻo lánh, nhằm mục đích làm giảm nhẹ áp lực của Mỹ lên miền Bắc VN. Cho nên, chúng ta sẽ không ngạc nhiên về những gì xảy ra tại QK2 mà trận Đức Cơ chỉ là một trong những mắc xích của toàn cảnh, trong thời gian này.
2. CSBV tấn công trại LLĐB Đức Cơ với mục đích tiêu diệt viện binh. Đức Cơ được chọn lựa vì vị trí gần núi Chu Prong và thung lũng IA-Drang, đồng thời tiếp cận biên giới Việt-Miên dễ dàng cho công tác tiếp vận. Thuận lợi cho việc chuyển vận binh sĩ của CSBV.
Ngoài ra chiến thuật phục kích cũng được thực hiện một cách dễ dàng, vì lực lượng cứu viện Đức Cơ chỉ có một con đường duy nhất là QL-19 dùng làm trục tiến quân. Lực lượng tung vào trận đánh là Trung Đoàn CSBV mới xâm nhập với trang bị gồm hai loại vũ khí bộ binh căn bản cá nhân được xem là tối tân hơn vũ khí của QLVNCH. Đó là tiểu liên AK-47 và súng chống Chiến Xa B-40 và B-41.
3. Kế hoạch hành quân của CSBV được đặt trên chiến thuật "công đồn, đả viện". Một Tiểu Đoàn được sử dụng để tạo áp lực bằng cách bao vây và pháo kích trại LLĐB Đức Cơ. Hai TĐ còn lại sẽ phục kích để tiêu diệt lực lượng giải vây.
4. Chiến thuật "công đồn, đả viện" của CSBV đã không mang lại hiệu quả cao trong chiến tranh VN từ lúc Mỹ đổ quân vào miền Nam VN. Lý do, với di động tính cao, hỏa lực mạnh và việc sử dụng trực thăng vận của QLVNCH và Đồng-Minh.
Các cuộc phục kích Sư Đoàn 1 Bộ Binh Mỹ di chuyển trên QL-13 của Sư Đoàn 9 CS trong hai tháng 6 và 7 năm 1966 ở QK3 là một ví dụ điển hình. Mặc dù đã lựa chọn vị trí cũng như đã chuẩn bị kỹ lưỡng, nhưng quân CS phải rút lui với những tổn thất nặng nề về nhân mạng (1)
Trở lại trận Đức Cơ, các Chiến Đoàn tăng viện là đon vị Tổng Trừ Bị thiện chiến lại có sự yểm trợ của Chiến Xa, Thiết Giáp nên chẳng mấy chốc, cuộc phục kích của quân CSBV bị đánh tan.
5. Bộ Tham Mưu BK-24, cũng như cấp cao hơn đã "bị động", sử dụng không hợp lý và phí phạm các đơn vị Tổng Trừ Bị trong cuộc hành quân Đức Cơ này. Ngoài ra có sự "trục trặc" về vấn đề chỉ huy giữa Chiến Đoàn Thiết Giáp/BĐQ, đơn vị "con cưng" chủ lực của QK2 với Chiến Đoàn TQLC "tăng phái" cho nên lúc chạm súng với địch quân xẩy ra, Trung Tá Yên, CĐT/CĐA/TQLC, có biệt danh là ông già "Hự" (thường dùng ngôn từ Hự, Hự để rầy hỏi các chiến hữu Mũ Xanh (7)). Hôm nay lại phát ngôn nhiều tiếng Hự, Hự hơn mỗi khi nói chuyện với các cấp chỉ huy của Chiến Đoàn Thiết Giáp/BĐQ, đặc biệt là trong đêm 9-8-65 khi Chi Đoàn thiết quân vận bắn lầm vào TĐ2/TQLC tại tuyến phòng thủ.
6. Trong thời gian trại LLĐB Đức Cơ bị địch pháo kích liên tục, làm phá hủy hệ thống phòng thủ trại, kho đạn bị nổ tung, bồn chứa nước uống bị bể chảy. Lương thực đạn dượt cạn dần. Tiếp tế thả dù bị bay lạc ra ngoài vì phi cơ tiếp tế thả dù phải bay cao để tránh phòng không địch. Tinh thần binh sĩ trong trại rất căng thẳng, khiến một số dân sự chiến đấu, đa số là gốc người Thượng tại địa phương. Họ đã tự động thoát ra khỏi trại để tìm nơi ẩn núp an toàn trong rừng. Trong khi chờ đợi quân bạn đến tiếp viện giải vây. Vì lý do đó, mà ban đầu phòng nhì Biệt Khu 24 nhận được tin cấp báo là đề phòng một số dân sự chiến đấu có thể nổi loạn... Tuy nhiên, lúc CĐ-A/TQLC vào đến trại Đức Cơ lúc 11 giờ trua ngày 10-8-65, thì số dân sự chiến đấu người Thượng kể trên đã lần lượt trở về trại với vũ khí cá nhân mang theo đầy đủ ...
7. Mặc dù Lữ Đoàn 173 Dù Mỹ bảo vệ lộ trình lui binh cho các đơn vị QLVNCH, nhưng đơn vị Mỹ này chỉ chú trọng chiếm các cao điểm trên địa thế để bảo vệ lộ trình, đề phòng dịch áp dụng chiến thuật vận động phục kích chiến, chứ không có chỉ thị nào rõ ràng về việc rà mìn trên QL-19, khiến một số quân xa và thiết quân vận của ta trên đường rút ra ngã ba Lệ Thanh đã bị trúng mìn chống Chiến xa của địch gài đặt sẵn. Một số quân xa bị thiêu hủy...
8. Rút tỉa kinh nghiệm về chiến thuật "công đồn, đả viện" trận Đức Cơ của CSBV, Bộ Tham Mưu QK2 đã thâu đạt chiến thắng vẻ vang trận Pleime sau đó (tháng 10 năm 1965) với các yếu tố: (1)
a) Sử dụng hỏa lực Không Quân Việt-Mỹ tối đa vào các vị trí tập trung quân của địch, dựa theo tin tức tình báo và không ảnh theo rỏi chính xác hàng ngày; khiến cho Mặt Trận Sư Đoàn CSBV do Thiếu Tướng vc Chu Huy Mân chỉ huy gồm Trung Đoàn 32, 33 và 66 đã bị thiệt hại ngay từ đầu. Đặc biệt Tr/Đ 33 đã bị thiệt hại nặng, tan rả và bị loại ra khỏi vòng chiến sau đó.
b) Dành thời gian cần thiết để thành lập các chiến đoàn tiếp ứng, trong tư thế sẵn sàng chiến đấu tăng viện. Các đơn vị trưởng hành quân, lập kế hoạch nghiên cứu địa thế và tiến quân thận trọng, không để đơn vị bị lọt vào vùng phục kích của địch.
9. Chiến thắng Đức Cơ đã được Mũ Xanh Tinh-Châu ghi lại trong bản nhạc Thủy Quân Lục Chiến Hành Khúc " ...Lừng danh Cọp-Biển, chúng ta không hề lui bước. Chiến thắng khắp nơi, chúng ta là cảm tử quân. Đồng bào mừng vui đón chào Chiến Thắng Đức Cơ ..."

Mũ Xanh Sài-Gòn
Iowa City, Iowa
Ngày 9 tháng 8 năm 2004

Tài liệu tham khảo:
(1) Dr. P. Nguyễn, Chiến tranh VN toàn tập - Nhà xuất bản Làng Văn, Canada 2001
(2) MX Huỳnh Văn Phú, truyện ngắn "Sóng Vỗ Cao Nguyên" - Tác giả xuất bản, Sài-Gòn VN trước 1975
(3) MX Cao Văn Thinh, tài liệu sưu tập, qua lời kể của MX Nguyễn Năng Bảo và MX Phạm Nhã về Đức Cơ
(4) MX Nguyễn Kim Đễ, tài liệu bổ sung về TĐ5/TQLC trận Đức Cơ
(5) MX Lý Văn Đàm, ĐĐ4/TĐ2/TQLC trong trận Đức Cơ, ĐSST-2002
(6) MX Huỳnh Văn An, tài liệu bổ sung về TĐ2/TQLC trận Đức Cơ
(7) MX Tôn Thất Soạn, "Ông già Đầu Bạc", Chiến Sữ TQLC/VN, Dr. Trần Xuân Dũng, Australia, 1997.

Chiến Đoàn A TQLC và Trận Đức Cơ

MỤC LỤC