| Cờ Bay Trên Cổ Thành Quảng Trị Bài viết của: MX Phạm Văn Chung I- Sơ lược bối cảnh dẫn đến trận Quảng Trị Phía Hoa Kỳ: Chiến thuật lùng diệt địch áp dụng tại cuộc chiến Việt Nam rất hiệu quả, lối đánh chủ động này là t́m kiếm địch bất cứ ở đâu, từ đồng bằng đến cao nguyên, ngay cả mật khu Việt cộng nằm giữa rừng rậm cũng xông vào. Những đoàn trực thăng đổ quân ngay trên đầu địch để giao chiến, các đơn vị chính quy Cộng sản Bắc Việt bị săn đuổi thiệt hại nặng nề, chạy tan tác. Không c̣n chỗ nào an toàn, bổ xung dưỡng quân nữa phải dạt sang lănh thổ Cam Bốt và Lào để sinh tồn. Lẽ dĩ nhiên suốt ngày t́m địch mà đánh th́ thương vong phải nhiều, người viết nhớ có tuần cao nhất là hơn 3OO lính Mỹ hy sinh làm rúng động quần chúng. Sự chịu đựng của dân chúng Hoa Kỳ thường thường giới hạn, thêm vào sự thiên tả của giới truyền thông báo chí đă phóng đi những h́nh ảnh mô tả tin tức chiến sự một chiều, gây ảnh hưởng xấu về cuộc chiến bảo vệ Tự do tại miền Nam Việt Nam. Phong trào phản chiến cũng phát động rầm rộ tại các trường đại học, sinh viên tuần tự biểu t́nh chống chiến tranh Việt Nam khắp Hoa Kỳ. Bắt mạch rơ tâm lư quần chúng, nhất là nhu cầu tranh cử hứa cố gắng chấm dứt chiến tranh, khi tái đắc cử Tổng thống Hoa Kỳ Richard Nixon một mặt cố gắng bắt tay Trung cộng, một mặt ra lệnh rút dần các đơn vị tham chiến Mỹ, Đồng minh khỏi Việt Nam, chỉ để lại sĩ quan cố vấn các đại đơn vị Quân Lực Việt Nam Cộng Ḥa, một phái bộ yểm trợ tiếp vận tại Saigon đồng thời tuyên bố Việt Nam hóa chiến tranh. Miền Nam Việt Nam: Miền Nam phồn thịnh giả tạo nhờ hơn nửa triệu quân Mỹ, Đồng minh trú đóng, nên khi đoàn quân này rút đi, những khó khăn về kinh tế bắt đầu. Các phong trào đối lập chính trị với chính phủ nền đệ II Cộng ḥa quấy phá mạnh mẽ gây nhiều xáo trộn xă hội. Một số quần chúng chỉ lo làm giàu nhờ chiến tranh, c̣n đa số không thấu triệt lắm về Cộng sản, đă thờ ơ với cuộc chiến đấu tự vệ sống c̣n này, gần như giao khoán trên vai những người lính của Quân Lực Việt Nam Cộng Ḥa. Miền Bắc Việt Nam: Như trên đă tŕnh bày, các đơn vị chính quy Cộng sản Bắc Việt bị săn đuổi thường xuyên, mất địa bàn hoạt động. Tiếp đến trận Tổng công kích Tết Mậu Thân năm 1968 hy vọng dân chúng miền Nam nổi dậy theo, đă hoàn toàn thất bại. Tại miền Nam mọi hạ tầng cơ sở, những đơn vị du kích địa phương hậu cần, mật khu gần như bị tiêu diệt hoặc phá vỡ tan hoang, không thể hướng dẫn, yểm trợ tiếp vận những đơn vị từ Bắc vào được nữa. Cũng suốt thời gian này quân Việt Nam Cộng Ḥa và Đồng minh tiếp tục săn đuổi truy lùng tiêu diệt, vượt sang cả lănh thổ Cam Bốt và Hạ Lào. V́ vậy chiến trường miền Nam yên lặng trống vắng suốt từ 1968 đến 1971. Về nội t́nh miền Bắc sức chịu đựng của dân chúng gần như kiệt lực. Kinh tế suy thoái trầm trọng, các cơ sở kinh tế hạ tầng vừa nhen nhúm đă bị không quân Mỹ oanh tạc tàn phá. Bắc Việt cảm thấy không thể thắng được, nhất là không thể nào xây dựng lại cơ sở hạ tầng để tiếp tục cuộc chiến nửa du kích nửa chính quy mà người Cộng sản gọi là “cuộc chiến có mức độ” trong miền Nam được nữa. Có nhiều mâu thuẫn trong hàng lănh đạo Cộng sản Bắc Việt, nhưng rồi họ quyết định phải giải quyết cuộc xâm chiếm miền Nam dù thắng hay bại bằng chính quy chiến liên hợp với thủ thuật chính trị, dốc toàn lực vào trận chiến cuối cùng. Dựa vào những yếu tố chính trị, quân sự thuận lợi cho họ như Mỹ bắt tay Trung cộng, miền Nam Việt Nam không c̣n là nút chặn Cộng sản về phía Nam nữa, quần chúng Mỹ bị giới truyền thông báo chí thiên tả hướng dẫn sai lạc về cuộc chiến Việt Nam, thấy rơ ư đồ của Mỹ chỉ muốn rút chân khỏi vũng lầy Việt Nam và sẽ không trở lại bất cứ t́nh huống nào. Trong hơn 3 năm chuẩn bị như mở rộng đường ṃn Hồ Chí Minh làm đường tiếp vận chính, có khả năng chịu đựng được sự vận chuyển của chiến xa hạng nặng Nga, pháo cùng cơ giới, dụng cụ chiến tranh khác do Nga sô mới viện trợ, hoàn tất hệ thống ống dẫn dầu, xăng vào chiến trường vùng I, II của Việt Nam Cộng Ḥa. Chuẩn bị, bí mật chuyển quân đă xong. Thực hiện mưu đồ: Như những bài trước đă viết, vào ngày 3O/3/1972 hồi 12 giờ trưa Cộng sản Bắc Việt khai diễn chiến dịch Nguyễn Huệ, tung hàng chục sư đoàn, hàng ngàn chiến xa, đại pháo, hỏa tiễn ồ ạt tấn công vào lănh thổ vùng I, II, III miền Nam. Ư đồ muốn chiếm một tỉnh nào đó để có đất có dân hầu đặt chính phủ do họ nặn ra (Giải phóng miền Nam) như Ban Mê Thuột, B́nh Long hay Quảng Trị. Mở màn được ít tuần, cả 3 mũi tiến chiếm đều bị chặn, phản công kịch liệt của quân lực Việt Nam Cộng Ḥa. Thấy khó đạt ư định chiếm Ban Mê Thuột hay B́nh Long là tỉnh ở gần Saigon thủ đô miền Nam có nhiều lợi điểm chính trị, gây tiếng vang quốc tế nhiều hơn. Ban chính trị Trung ương đảng Cộng sản Việt Nam quyết định đổi diện thành điểm, nhắm vào tỉnh Quảng Trị gần hậu phương Bắc Việt, tiện bề tăng viện, yểm trợ đồng thời tung thêm 2 sư đoàn trừ bị cuối cùng vào trận Quảng Trị. Khi khởi đầu tại vùng hỏa tuyến, Bắc Việt xua 5 sư đoàn tác chiến, 2 trung đoàn pháo, 1 trung đoàn pḥng không cùng các đơn vị thuộc mặt trận B5 (Quảng Tri.-Thừa Thiên) gồm: 2 trung đoàn tác chiến, 1 trung đoàn pháo, 1 trung đoàn tên lửa (hỏa tiễn), 1 trung đoàn đặc công, như vậy là hơn 1 sư đoàn nữa. Họ dùng chiến thuật bộ binh hợp đồng chiến xa, chia nhiều mũi nhỏ, tiền pháo hậu xung các cứ điểm hay hỏa lực của ta suốt dọc phía Nam vĩ tuyến 17 từ bờ biển lên đến biên giới Lào. Bất ngờ bị một lực lượng đông hơn 4, 5 lần tấn công nên Sư đoàn 3 Bộ binh cùng một số lực lượng Tổng trừ bị cầm cự lui dần tuần tự bỏ thị trấn Đông Hà, căn cứ Ái Tử bản doanh của Sư đoàn 3 Bộ binh, qua sông Thạch Hăn, thị xă Quảng Trị, về hẳn phía Nam sông Mỹ Chánh. Tại con sông này, đà tấn công ồ ạt, hung hăn của quân Cộng sản Bắc Việt đă bị Lữ đoàn 369 Thủy Quân Lục Chiến chận đứng vào ngày 3/5/1972. Đây là đường ranh Nam Bắc phân tranh tạm thời cho đến khi Quân lực Việt Nam Cộng Ḥa đứng lên tiến vào tái chiếm thị xă Quảng Trị vào ngày 16/9/1972. II- Công cuộc tái chiếm. Vào khoảng 1 giờ trưa ngày 5/5/72 Trung tướng Ngô Quang Trưởng cùng Thiếu tướng Nguyễn Duy Hinh, Đại tá Lê Văn Thân (sau thăng cấp Chuẩn tướng), Đại tá Phạm Văn Phô trưởng pḥng 2 Quân đoàn, đáp trực thăng bất ngờ thăm viếng Bộ chỉ huy Lữ đoàn 369 tại quận lỵ Phong Điền tỉnh Thừa Thiên. Sự thăm viếng này gây ngạc nhiên cho chúng tôi v́ hiện ông đang là Tư lệnh Quân đoàn 4. Vẻ mặt đăm chiêu suy nghĩ Trung tướng Trưởng chậm răi nói: - Tôi vừa được Tổng thống chỉ định thay thế Trung tướng Hoàng Xuân Lăm, Chung cho tôi rơ t́nh h́nh bây giờ ra sao ? Sau khi nghe tŕnh bày sơ qua t́nh h́nh bạn, địch xong, trên đường trở lại băi đáp, Trung tướng Trưởng vẫy tay để đoàn tùy tùng đi trước, riêng ông đứng lại để có dịp nói riêng với tôi. Ông không dùng uy phong của một vị Tư lệnh Quân đoàn để hỏi một Đại tá Lữ đoàn trưởng dưới quyền, tôi cảm thấy từ lời nói, ánh mắt như biểu lộ t́nh huynh đệ chân thành, t́nh chiến hữu giữa trận mạc cùng nhau chia xẻ nhiệm vụ nặng nề, ông nói: - Chung đừng ngần ngại ǵ hết, cứ nói thật. "Ông nhấn mạnh chữ nói thật" cho tôi biết, liệu ḿnh có giữ được không ? "ư ông muốn hỏi c̣n có thể chịu đựng được những đợt tấn công sắp tới không? ". Tôi trả lời: - Ḿnh giữ được Trung tướng. Nghe tôi trả lời chắc nịch, dứt khoát như vậy, mắt ông bừng lên ánh lửa quyết tâm. Ông trầm ngâm một chút rồi hỏi thêm: - Chung có yêu cầu ǵ ở tôi không? - Xin Trung tướng chú trọng đặc biệt tới Bộ Tham Mưu Quân Đoàn hơi kém và lực lượng Địa Phương Quân Thừa Thiên cứ muốn rút đi. - Tôi hứa với Chung sẽ chấn chỉnh Bộ Tham Mưu Quân đoàn đồng thời chỉ thị cho Đại tá Tôn Thất Khiên, Tỉnh trưởng kiêm Tiểu khu trưởng ngay về các đơn vị Địa Phương Quân. Về phía Quân lực Việt Nam Cộng Ḥa, ngoài sự thay đổi Tư lệnh Quân đoàn 1, tuần tự kế tiếp trong tháng 5/72 Đại tá Bùi Thế Lân, Tư lệnh phó lên thay Trung tướng Lê Nguyên Khang Tư lệnh Sư đoàn Thủy Quân Lục Chiến, Tướng Khang về Phụ tá Hành quân Tổng Tham Mưu trưởng Quân lực Việt Nam Cộng Ḥa. Đại tá Lân sau đó thăng cấp Chuẩn tướng. Đại tá Lê Quang Lưỡng thăng cấp Chuẩn tướng thay Trung tướng Dư Quốc Đống, Tư lệnh Sư đoàn Nhảy Dù, tháng sau đó. Về nội bộ Sư đoàn Thủy Quân Lục Chiến: Đại tá Nguyễn Thành Trí thay Đại tá Lân làm Tư lệnh phó Sư đoàn, Trung tá Nguyễn Thế Lương sau thăng cấp Đại tá được chỉ định Lữ đoàn trưởng Lữ đoàn 369 thay Đại tá Phạm Văn Chung giữ nhiệm vụ Tham mưu trưởng Hành quân Sư đoàn. Tướng Ngô Quang Trưởng là vị Tướng trận mạc, ông có thói quen sau khi nhận nhiệm sở mới thường bay một ṿng quan sát, tự tai nghe các sĩ quan Chỉ huy mặt trận tŕnh bày để phối kiểm các điều sĩ quan trong Bộ tham mưu cung cấp cho ông. Ông nhận thấy 3 điểm chiến lược quân sự, chính trị cần phải làm ngay: 1. Tái bổ xung,
trang bị các đơn vị bị tổn thất vừa qua, tái phối trí lực lượng c̣n
lại ngay để có thể ngăn chận âm mưu địch tiến chiếm thị xă Huế từ
hướng Bắc (vượt tuyến Mỹ Chánh), hoặc phía Tây (từ thung lũng Ashau
- Alưới). - Quân đoàn 1: Đại tá Phạm V. Ngh́n Trưởng pḥng 3, Đại tá Phạm V. Phô Trưởng pḥng 2. - Sư đoàn Dù: Đại tá Lê Văn Ngọc, Đại tá Lê Văn Phát - Sư đoàn TQLC: Đại tá Phạm Văn Chung, Trung tá Đỗ Kỳ (sau thăng cấp Đại tá). Để bảo mật tuyệt đối, ông cho lập một pḥng riêng biệt (không liên hệ ǵ với các sĩ quan tham mưu khác của Bộ tư lệnh Quân đoàn 1) dành cho ban thiết kế soạn thảo kế hoạch.Sau khi chiếm tỉnh, thị xă Quảng Trị quân Cộng sản Bắc Việt pḥng thủ kiên cố chiều sâu dày đặc, nguyên thị xă, cổ thành Đinh Công Tráng do một Sư đoàn tăng cường chiến xa, 1 Trung đoàn đặc công và bao bọc bởi hỏa lực pháo, hỏa tiễn khủng khiếp. Xung quanh về phía Nam giáp tuyến Mỹ Chánh, phía Tây nhà thờ La Vang, phía Đông biển, phía Bắc sông Thạch Hăn với 4 Sư đoàn khác chia nhau trấn giữ, giai đoạn này chúng thêm 2 Sư đoàn trừ bị cuối cùng 32O và 325 đă vào đến phía Nam sông Bến Hải.
Sư đoàn Thủy Quân Lục Chiến: - Ngày 12/5 cuộc hành quân Sóng Thần 5/72 của Lữ đoàn 369 có 2 tiểu đoàn trực thăng vận vào quận Hải Lăng, 1 Tiểu đoàn vượt sông Mỹ Chánh bắt tay với 2 Tiểu đoàn trên. Đụng độ với Trung đoàn 66 của Sư đoàn 3O4 Bắc Việt. - Ngày 24/5 hành quân Sóng Thần 6/72 của Lữ đoàn 147 đă tung 2 Tiểu đoàn trực thăng vận vào Đông Bắc quận Hải Lăng, 1 Tiểu đoàn đổ bộ từ tàu vào băi biển Mỹ Thủy. Đụng độ với Trung đoàn 18 của Sư đoàn 325 Bắc Việt. Sư đoàn 1 Bộ binh: - Ngày 15/5 tung 2 Trung đoàn mở rộng ṿng đai về phía Tây, chiếm căn cứ hỏa lực Bastogne và Checkmate. Đụng độ với các Trung đoàn thuộc Sư đoàn 324 B của Bắc Việt. Phía Cộng sản Bắc Việt: - Ngày 21/5 bộ binh cùng chiến xa địch tấn công vào khu vực pḥng thủ của Lữ đoàn 369 Thủy Quân Lục Chiến, thọc sâu vào tuyến pḥng thủ của ta nhưng bị đẩy lui. - Ngày 22/5 khoảng 3 giờ sáng địch tung 2O chiến xa và bộ binh tấn công 2 đợt vào 1 Tiểu đoàn cùng Bộ chỉ huy Lữ đoàn 369 Thủy Quân Lục Chiến, bị đẩy lui trước khi trời sáng rơ. - Ngày 25/5 địch chuyển hướng tấn công sang Lữ đoàn 258 Thủy Quân Lục Chiến phía Tây, dàn trận giữa ban ngày, bị đẩy lui, thiệt hại nặng v́ phi pháo của ta. - Ngày 26/5 địch tấn công mạnh mẽ vào khu vực Liên đoàn 1 Biệt Động Quân, lọt vào gần sát các cơ sở chỉ huy, nhưng Biệt Động Quân đă dũng mănh phản công đẩy lui. Sang tháng 6/72 để chuẩn bị cho công cuộc tái chiếm thị xă Quảng Trị, Thủy Quân Lục Chiến tấn công (Sóng Thần 8/72) đồng loạt tung 4 Tiểu đoàn vượt sông Mỹ Chánh, được không quân, pháo binh yểm trợ, địch kháng cự mạnh mẽ, nhưng lực lượng Thủy Quân Lục Chiến tiếp tục tiến, chiếm giữ phần đất vừa giành được. Các đơn vị Công binh theo sau lập ngay tuyến pḥng thủ sâu lên phía Bắc. Ngày 18/6 tiếp luôn cuộc hành quân Sóng Thần 8A/72, nhiều Tiểu đoàn Thủy Quân Lục Chiến song song tiến chiếm, giành từng trăm thước đất một, đẩy lui địch khoảng 4 cây số về phía Bắc tuyến Mỹ Chánh và chấm dứt ngày 27/6. Quân đoàn 1 với lệnh hành quân Lam Sơn 72, chính thức mở màn cuộc tái chiếm thị xă Quảng Trị. Lực lượng Việt Nam Cộng Ḥa gồm: Sư đoàn Dù, Sư đoàn Thủy Quân Lục Chiến, 3 Liên đoàn Biệt Động Quân, Lữ đoàn 1 Kỵ binh Thiết giáp, Pháo binh cùng các đơn vị yểm trợ khác cơ hữu Quân đoàn 1, Không quân, Hải quân vùng 1 chiến thuật. Về tương quan lực lượng th́ quân Cộng Sản Bắc Việt trội hơn ta về bộ binh, thiết giáp, pháo binh 4 trên 1. Riêng Quân lực Việt Nam Cộng Ḥa ưu thế về không quân và hải quân (xem bản tương quan lực lượng). Quan niệm hành quân: ngày 28/6 hồi 7 giờ sáng, lực lượng Việt Nam Cộng Ḥa vượt tuyến xuất phát (Mỹ Chánh) tiến về hướng Bắc (Quảng Trị). Sư đoàn Dù tăng phái thiết đoàn xa, các Liên đoàn Biệt Động Quân tiến theo trục quốc lộ 1, trách nhiệm kéo dài về phía Tây. Sư đoàn Thủy Quân Lục Chiến tăng phái chiến xa, các lực lượng tăng phái khác trách nhiệm phía Đông quốc lộ 1 đến sát bờ biển. Ngoài biển có hải quân tuần pḥng kiểm soát, xa hơn nữa có vài chiến hạm của Đệ thất hạm đội Mỹ, nếu cần lực lượng tái chiếm có thể xin hải pháo yểm trợ, không quân yểm trợ hỏa lực theo nhu cầu trận địa. Khoảng đường từ Mỹ Chánh đến thị xă Quảng Trị chừng 15 cây số, đoạn này lực lượng tái chiếm coi như 15 cây số máu. Quân Cộng sản Bắc Việt đặt các chốt hầm hố kiên cố, ḿn bẫy, yểm trợ bởi hỏa lực pháo binh, hỏa tiễn hiện đại. Lực lượng Dù và Thủy Quân Lục Chiến phải phá chốt từng vài trăm thước một để tiến lần sát mục tiêu Quảng Trị. Sau khoảng 3O ngày chiến đấu trong hoàn cảnh bất lợi về mọi mặt, Dù và Thủy Quân Lục Chiến song tiến vượt qua đường máu, bám sát thị xă Quảng Trị như đă nói trên được pḥng thủ bởi 1 Sư đoàn với chiến xa, riêng Cổ Thành 1 Trung đoàn thêm các đơn vị đặc công. Phía Thủy Quân Lục Chiến, Tướng Bùi Thế Lân tính toán chấp nhận rủi may, thả những đợt trực thăng vận quân vào sau lưng địch như: ngày 11/7 đổ Tiểu đoàn 1 vào vùng 2 cây số phía Bắc thị xă, hương lộ 56O cắt trục tiếp vận của địch vào trận địa. Ngày 24/7 thả Tiểu đoàn 5 vào vùng 1O cây số Đông Bắc Quảng Trị, mục đích gây nao núng tinh thần, xáo trộn sau lưng địch để mũi tấn công chính đẩy địch ra khỏi hệ thống pḥng thủ kiên cố, thu ngắn thời gian cùng bớt tổn hao xương máu quân sĩ. B́nh thường ra mục tiêu nằm trên trục tiến quân của đơn vị nào th́ đơn vị đó đánh chiếm. Quận lỵ Hải Lăng, thị xă Quảng Trị nằm trên đường tiến quân của Thủy Quân Lục Chiến nhưng Tướng Trưởng lại giao cho Dù đánh chiếm 2 mục tiêu trên. Lư do dự đoán Tướng Trưởng nguyên gốc Dù, có lẽ ông muốn dành vinh dự cho Sư đoàn Dù, việc này làm Tướng Lân của Thủy Quân Lục Chiến buồn ḷng không ít . Sát ṿng đai thị xă, các chốt pḥng thủ địch càng dầy đặc hơn, lực lượng tái chiếm phải tiêu diệt địch từng trăm thước, tiến lên , lùi xuống dằng co nhiều ngày, lúc tung lựu đạn, khi cận chiến lưỡi lê... Tấn công lúc xẩm tối, khi mờ sáng giành nhau từng thước đất, từng căn phố ! Từ xa nh́n về Quảng Trị chỉ thấy một trời khói đất mịt mù, tiếng bom đạn, tiếng súng lớn súng nhỏ đôi bên không c̣n phân biệt, chỉ nghe ầm ́ như sấm động rền rĩ cả bầu trời. Người ta có cảm tưởng như thành phố Quảng Trị đang rung lên v́ một cơn địa chấn nặng, tàn phá hăi hùng. Khai thác nhật kư trên tử thi binh sĩ Bắc Việt ghi lại cảnh bom đạn trút xuống đầu họ như sau: “Mẹ ơi, con chắc không thể nào sống sót để nh́n thấy mẹ nữa, bạn chung quanh con chết dần hàng ngày rồi, con đang cuốn ḿnh trong căn hầm này cả tháng rồi không ra khỏi. Pháo, giời ơi pháo suốt ngày đêm, đầu con lung bung, ăn không được, ngủ không được, đầu con như muốn vỡ tung ra, máu tai đă bắt đầu chảy rồi, như các bạn con đứa nào chết cũng đầy máu tai máu mũi. Pháo, giời ơi lại pháo, con điên mất không thể nào chịu đựng được nữa, chắc không thể nào con về Bắc với mẹ nữa”. Đấy là hậu quả của 2, 3 đợt “Hỏa Lôi”, xin nói rơ mỗi đợt lâu 24 hay 48 tiếng đồng hồ, mọi hỏa lực yểm trợ như: không quân, hải pháo, pháo binh tập trung hàng trăm khẩu thay phiên nhau trút bom, tác xạ ngày đêm không ngừng theo thời gian ấn định vào mục tiêu (Time on target). Thật là địa ngục trần gian ! Thủy Quân Lục Chiến đă chiếm xong phía Đông và Đông Bắc mục tiêu Quảng Trị, để Dù tấn chiếm thị xă cùng cổ thành. Đơn vị tuyến đầu của Dù vẫn chưa tiến sát được tới Cổ Thành, một vài lần cố gắng cắm cờ vào tường Cổ Thành. Lực lượng Dù đă bị tổn thất nhiều qua các trận đánh ác liệt tại Cao nguyên, B́nh Long - An Lộc, tiếp theo sự thiệt hại khá cao trong trận tái chiếm này nên sự dũng mănh có phần nào sa sút. Theo sự hiểu biết giới hạn của người viết, Tổng thống Thiệu sốt ruột có ư thúc Tướng Trưởng ráng chiếm lại Quảng Trị nhanh hơn v́ nhu cầu chính trị quốc tế lúc bấy giờ, nên Tướng Trưởng chỉ định Thủy Quân Lục Chiến thay Dù đánh chiếm thị xă và Cổ Thành Quaœng Trị vào ngày 27/7/72. Nhận được lệnh, Tướng Lân trầm ngâm suy nghĩ, nét mặt ông hằn lên, người viết nhận thấy h́nh như nội tâm ông đang dằng co mănh liệt, v́ danh dự binh chủng, quân đội và ngay cả tương lai vơ nghiệp. Ông cùng các sĩ quan tham mưu thiết kế kỹ lưỡng và chọn chiến thuật xa luân chiến. Nghĩa là dùng Lữ đoàn 258 Lữ đoàn trưởng là Đại tá Ngô Văn Định trách nhiệm phía Tây, Lữ đoàn 147 Lữ đoàn trưởng Đại tá Nguyễn Năng Bảo phía Đông thị xă, Lữ đoàn 369 Lữ đoàn trưởng Đại tá Nguyễn Thế Lương trừ bị, c̣n các Tiểu đoàn Thủy Quân Lục Chiến từ 1 đến 9 thay phiên nhau trực thuộc Lữ đoàn lên tuyến đầu chiến đấu, rồi lui về sau bổ sung nghỉ ngơi. Nhờ vậy các Tiểu đoàn Thủy Quân Lục Chiến đều được bổ sung đều đặn, khả năng chiến đấu không quá suy giảm v́ tổn thất. Suốt thời gian đánh chiếm lại thị xă Quảng Trị, Tướng Lân cứ 6 giờ sáng bay từ Bộ tư lệnh Sư đoàn tại quận lỵ Hương Điền lên sát trận địa, ngồi ngay cạnh các Lữ đoàn trưởng trực tiếp điều khiển trận đánh. Ông rất chi tiết, kỹ lưỡng từng điểm nhỏ, cũng không lạ lắm v́ ông nổi tiếng là một sĩ quan tham mưu giỏi trước khi nhận nhiệm vụ Tư lệnh Sư đoàn, nhờ vậy Thủy Quân Lục Chiến tránh được nhiều tổn thất vô ích. Trận Quảng Trị được mô tả là khủng khiếp, ác liệt, đẫm máu không thua ǵ các trận đánh đẫm máu khác trên thế giới. Xin hăy nghe một sĩ quan Trung đội trưởng nói: “Muốn bị thương dễ lắm, chỉ cần dơ tay lên khỏi miệng hố cá nhân hoặc tḥ tay ra khỏi cửa hầm th́ dính đạn liền!”. Khoảng 5O ngày trong khung vuông mỗi chiều chừng 15 cây số, hàng chục Sư đoàn của hai phía quần thảo nhau dưới màn hỏa lực yểm trợ hiện đại khủng khiếp đôi bên. Dưới mắt các nhà quân sự th́ trận chiến đă tự diễn tả cái nồng độ tàn khốc, đẫm máu của nó, nói ǵ, viết ǵ thêm cũng không thể hiện đầy đủ. Riêng phía Thủy Quân Lục Chiến có nhiều bài viết về trận đánh lịch sử này, nhưng mỗi tác giả nh́n một góc cạnh khác nhau, như Trung tá Tiểu đoàn trưởng Thủy Quân Lục Chiến Trần Văn Hiển với bài viết “Thủy Quân Lục Chiến Việt Nam và trận chiến xuân 1972 tại vùng I chiến thuật”, như một Thủy Quân Lục Chiến với bài “Tiến về Quảng Trị”, như Trung úy Thủy Quân Lục Chiến Văn Tấn Thạch bút hiệu Sói Biển Thạch Thảo với “Tái chiếm cổ thành”, là cấp Trung đội trưởng, Đại đội trưởng chiến đấu ngay sát tuyến đầu, vậy xin độc giả t́m hiểu thêm các bài này để có cái nh́n toàn bộ trận đánh, từ một vài yếu tố chính trị, tham mưu thiết kế đến lực lượng chiến đấu tuyến đầu. Thường ra th́ lực lượng tấn công bao giờ cũng phải trội hơn từ 3 đến 5 lần lực lượng pḥng thủ, thế mà trong trận Quảng Trị địch pḥng thủ lại trội hơn ta tấn công đến 4 lần. Thật là phép lạ hay v́ yếu tố danh dự, tâm lư nào mà Quân Lực Việt Nam Cộng Ḥa đă tạo nên chiến thắng vẻ vang đó. Suốt thời gian tiếp diễn, biết bao nhiêu con mắt từ mọi phía đều theo dơi, nh́n vào, cảm t́nh phe này, ác cảm phe kia hay ngược lại. Nhưng kết quả cuối cùng đă chứng minh cái danh và giá trị để đời của nó. Sau trận đánh Quân Lực Việt Nam Cộng Ḥa được kính nể, coi như một đội quân thiện chiến trên thế giới. Ngày 15/9/72 hồi 12 giờ 45 trưa Thủy Quân Lục Chiến chiếm xong cổ thành, mục tiêu cuối cùng trong trận Quảng Trị, cắm 2 lá cờ vàng 3 sọc đỏ nhỏ do toán tiến chiếm tiền phong của 2 Lữ đoàn 258, 147 mang theo với cán cờ nối buộc sơ sài trên 2 cổng cổ thành. Quảng Trị tan hoang, đổ nát thành đống gạch vụn, vụn đến 2 lần, không một tấc đất nào không bị bom đạn cày xới, không một vật nào trên mặt đất mà không bị đạn, miểng đạn cắt xẻ. Và ngày 16/9/72 một lễ thượng kỳ tương đối long trọng hơn với đầy nước mắt của binh lính Thủy Quân Lục Chiến. Quảng Trị thực sự được tái chiếm. III- Tiếng vang trận đánh Cho đến hơn 2O năm sau, trong một quân trường Hoa kỳ, nhân sau bài giảng về quân sự thế giới, vị Tướng thuyết tŕnh viên đă hỏi khoảng 2OO sĩ quan sinh viên (khóa sĩ quan tu nghiệp) rằng: - Trên thế giới, quân đội nào chiến đấu giỏi? Người nói quân đội Mỹ, kẻ nói Anh, Pháp , Do Thái ... Ông Tướng thủng thẳng vừa mỉm cười vừa nói: - Lực lượng Tổng trừ bị Thủy Quân Lục Chiến, Dù, Biệt Động Quân Quân Lực Việt Nam Cộng Ḥa chiến đấu giỏi. Một Sư đoàn của họ có khả năng chiến đấu bằng 5 Sư đoàn khác, nhưng tiếc thay những lực lượng này không c̣n nữa. Và ông hỏi tiếp: - Ở đây có sĩ quan nào gốc Việt Nam hăy đứng lên. Một tiếng có vang lên gần cuối pḥng, một thanh niên Mỹ gốc Việt mặt xạm đen, đầy hănh diện đứng lên. Hàng trăm con mắt đều nh́n về phía Đại úy Nhảy Dù Mỹ gốc Việt gịng họ Lương. Vị Tướng tiếp: - Tôi đoán không lầm th́ thân sinh của Đại úy là cựu quân nhân xưa kia. Đại úy Lương trả lời: - Thưa Trung tướng vâng, cha tôi là một cựu Thiếu tá Thủy Quân Lục Chiến Quân Lực Việt Nam Cộng Ḥa ngày xưa. Tất cả mọi người trong hội trường đều kêu “ồ” và vị Tướng cho phép Đại úy Lương ngồi xuống. Sau buổi học đó, các bạn đồng khóa nh́n Đại úy Lương với con mắt nể phục hơn. Đại úy Lương tâm sự: “Khi c̣n ở nhà, thấy bố tôi và các chiến hữu của ông nói về Quân Lực Việt Nam Cộng Ḥa cùng các trận đánh..., tôi có ư coi thường, v́ các ông già trên dưới 6O tuổi này, ốm o, nhăn nhúm, nói tiếng Mỹ ngập ngừng, ngắt quăng, làm sao để lại ấn tượng hào hùng trong tâm trí tôi được. Nhưng nay tôi thật t́nh cúi đầu tạ lỗi cùng bố tôi và các chiến hữu của ông. Kể từ ngày đó, cái nh́n và suy nghĩ của tôi về bố ḿnh khác xưa nhiều lắm". Trận Quảng Trị cũng được một số trường quân sự cao cấp của các quốc gia đồng minh lấy làm case điển h́nh để nghiên cứu, giảng dạy. IV- Hệ quả sau trận Quảng Trị Điện tín, thư từ chúc mừng của các Tướng lănh tên tuổi, các quốc gia Đồng minh gửi đến ca ngợi chiến thắng hào hùng này. Tổng thống, Thượng Hạ viện Việt Nam Cộng Ḥa họp khẩn cấp thông báo cùng toàn dân. Thủy Quân Lục Chiến Hoa Kỳ hănh diện với thế giới về trận Iwo-Jima th́ Thủy Quân Lục Chiến Việt Nam đă làm cho thế giới nể phục với chiến thắng Quảng Trị 16/9/72. Tiếng tăm đă vượt ra khỏi cuộc chiến đấu tự vệ của miền Nam để đi vào tầm vóc quốc tế. Những ngày sau đó, nhiều phái đoàn quân sự của các quốc gia bạn đă đến tận nơi t́m hiểu. Đặc biệt Tướng Vanuxem của phái đoàn Pháp sau khi nghe tŕnh bày sự thương vong đôi bên (riêng Thủy Quân Lục Chiến khoảng 35OO binh lính hy sinh, theo tỷ lệ cứ 1 hy sinh khoảng 3 bị thương), ông đứng bật dậy dơ tay chào và nói: “Tôi ngưỡng mộ Tướng Lân cùng toàn thể binh lính Thủy Quân Lục Chiến Việt Nam”. Tướng Vanuxem được mệnh danh là “con hùm xám Bắc Việt” (trong chiến tranh Pháp - Việt Minh trước 1954), đứng trước sự tan hoang, đổ nát của cả một thành phố cùng sự thiệt hại đôi bên, ông Tướng già dày dạn chiến trường này đă cảm thấy ngay cái mức độ tàn khốc, ác liệt, đẫm máu của trận đánh nên mới tỏ lời như trên. Người chiến binh Thủy Quân Lục Chiến đă chiến đấu dũng cảm, đem thân xác ḿnh ra chịu đựng thử thách giữa một hoàn cảnh thua thiệt mọi bề để đạt mục tiêu to lớn của Quân đội và Quốc gia. Đài Saigon đă phát thanh chương tŕnh đặc biệt về chiến thắng này và bài hát “Cờ bay trên cổ thành Quảng Trị” đă được hát lên từ những ngày tháng oai hùng đó. Ngoài Bắc, Tướng Vơ Nguyên Giáp, Tổng tư lệnh quân đội nhân dân Cộng sản Bắc Việt đă bật khóc khi hay tin Quảng Trị thất thủ với hàng trăm ngàn quân sĩ thương vong, vũ khí và trang bị nặng bị tổn thất hầu hết. Ông mất chức sau đó ít lâu. V- Kết luận Người viết xin có đôi lời với những người lính Thủy Quân Lục Chiến: - Lịch sử là những biến cố nhân tạo hoặc thiên tạo, chiến thắng Quảng Trị là do công sức của mọi quân binh chủng, Thủy Quân Lục Chiến hy sinh thêm những giọt máu cuối cùng. - Hai mươi bốn năm sau, có dịp nói chuyện với những người lính Cộng sản Bắc Việt đă dự trận Quảng Trị, họ đều bày tỏ sự tàn khốc, ác liệt, đẫm máu của trận đánh. -Người đời sau nói đến Quảng Trị không thể nào không nhắc đến binh đoàn Thủy Quân Lục Chiến với những người lính Mũ Xanh anh dũng đă làm tṛn nhiệm vụ được giao phó. Bắc Việt đă rút kinh nghiệm từ thất bại đau đớn của cuộc đại tấn công mùa hè năm 1972, họ chuẩn bị thêm 3 năm nữa mới dám mở cuộc tấn chiếm 1975. MX Phạm Văn
Chung |
Mưu đồ chính trị của Bắc Việt là nhất
quyết chiếm giữ thị xă Quảng Trị làm thủ đô cho chính phủ bù nh́n
Giải Phóng Miền Nam để mạnh tiếng nói trong Hội đàm Ba Lê đang tiếp
diễn. Về phía chính phủ Việt Nam Cộng Ḥa ra lệnh Quân đoàn 1 phải
chiếm lại bằng mọi giá, nên trận đánh từ bản chất đả nói lên sự gay
cấn, ác liệt ngay từ giây phút đầu. Trong khi đang thiết kế cùng tập
trung lực lượng tái chiếm như Sư đoàn Dù tăng phái Quân đoàn 1 ngày
22/5, Sư đoàn Thủy Quân Lục Chiến tuyến pḥng thủ phía Bắc (sông Mỹ
Chánh), Sư đoàn 1 Bộ binh trấn phía Tây thị xă Huế. Tất cả đều tung
các cuộc tấn công hạn chế thăm ḍ để giữ thế chủ động trong pḥng
thủ: