TỔNG HỘI THỦY QUÂN LỤC CHIẾN VIỆT NAM

 

                              

           C̉N ĐÓ NGẬM NGÙI                                

 

 

                                                                                    Người viết: NguyễnTrần Diệu Hương

Bài số: 520-1057-vb8180404

Tác giả Nguyễn Trần Diệu Hương cư trú và làm việc tại San Jose, đă góp nhiều bài viết đặc biệt và được trao tặng giải thưởng viết về nước Mỹ ngay từ năm đầu tiên. Tiếp tục viết về nước Mỹ, trong năm qua, bài ”Chuyện Mùa Valentine: Hoàng Thu” của Diệu Hương đă thành “top ten” trên Việt Báo Online, với gần 6,000 lượt người đọc. Sau đây là bài viết mới nhất của cô, được ghi chú là để “chia xẻ những nỗi ngậm ngùi” nhân dịp sắp tới ngày 30 Tháng Tư”.
*

Đầu tháng tư ở Mỹ, mùa xuân vào độ đương th́ mới bắt đầu được hai tuần.
Người Mỹ đặc biệt chú ư đến tháng tư v́ đồng hồ vừa mới được vặn lên một tiếng gọi là "Day Light Saving begins". Ngày thật sự dài ra. Bóng tối bị đẩy lùi. Từ hoa Anh đào trắng hồng ở Đông Bắc của thủ đô Washington DC đến hoa puppy vàng cam ở Tây Nam, đường phố cả nước Mỹ nhuộm đầy màu sắc của hoa lá mùa xuân. Nhưng dù trời tháng Tư có xanh ngát đến đâu, với những người Việt lưu vong, dù ở tiểu bang vàng California, vẫn có chút ngậm ngùi, v́ bóng dáng màu đen ảm đạm của tháng 4 năm 1975.
Và hơn ai hết, nỗi ngậm ngùi của ông Đạt lan tỏa, xót xa như chuyện mới xảy ra hôm nay, tuần trước chứ không phải gần ba mươi năm qua. Nhiều người nghĩ rằng, ba mươi năm rồi c̣n nhắc chi chuyện cũ! Đó là chuyện của quá khứ hăy quên đi! Ông Đạt hoàn toàn không đồng ư!
Quên thế nào được khi mà nỗi đau c̣n đó và hệ quả của nỗi đau vẫn c̣n tưởng như không dứt! Đâu có cần phải sống thời Hai Bà Trưng, mỗi người dân Việt đều cảm nhận được nỗi đau của tổ tiên phải vào rừng t́m ngà voi, xuống biển t́m ngọc trai làm giàu cho quân Tàu tàn ác, gian tham! Đâu có cần phải sống dười thời vua Quang Trung cũng cảm thấy hào khí chiến thắng Đống Đa, đuổi quân Bắc Phương xâm lược chạy dài! Đâu có cần phải sống thời nhà Trần cũng cảm thông được nỗi ngậm ngùi của Công Chúa Huyền Trân phải làm dâu nước láng giềng để đổi lấy hai châu Ô, Lư mở rộng bờ cơi về phương Nam.
Đời sống ở Mỹ bận rộn quá. Người ta không có th́ giờ nhắc tới chuyện cũ. Nhất là tụi trẻ bị cuốn hút vào đời sống đầy tốc độ, nhưng ông Đạt tin rằng nhiều người trong số họ sẽ cảm nhận được một phần "nỗi đau tháng tư" của ông, mặc dù vào thời điểm đó họ c̣n ở tuổi ấu thơ hay vừa mới chào đời. Chuyện trăm năm, ngàn năm trước từ đời tổ tiên dựng và giữ nước họ chưa chào đời, c̣n cảm nhận được nỗi đau, c̣n tự hào về những giai đoạn vàng son của lịch sử th́ chuyện ba mươi năm trước, ông tin, ít nhất tụi nhỏ cũng đồng cảm với ông.
Chỉ có bà Đạt, bà như ch́m vào cơi vô minh nào đó, không c̣n chia sẽ được với ông những ngọt bùi cay đắng như lời khấn trước bàn thờ tổ tiên, như lời hứa "gừng cay, muối mặn xin đừng bỏ nhau" ngày họ lấy nhau gần nửa thế kỷ trước.
Căn bệnh Alzheimer vẫn c̣n là chứng nan y chưa có thuốc chữa, đẩy bà vào cơi vô minh, trí nhớ bị xóa nḥa từ mười bốn năm nay, làm ông trở thành một C.N.A (Certified Nurse Assisant) bất đắc dĩ.
Lúc bà mới trở bệnh, cán sự xă hội ở bệnh viện đă bảo ông:
- Với bệnh của bà nhà, cần có người săn sóc bên cạnh 24/7 (24 tiếng mỗi ngày, 7 ngày mỗi tuần) có hai giải pháp: hoặc là ông đưa bà vào viện dưỡng lăo có người chăm sóc 24/7 cho bà cùng với những bệnh nhân khác, hoặc là ông có thể đưa bà về nhà, bệnh viện sẽ huấn luyện kỹ năng săn sóc bệnh nhân Alzheimer cho ông, mỗi tháng hai lần sẽ có y tá đến xem xét t́nh trạng của bà.
Không cần suy nghĩ, ông xin đưa bà về nhà v́ ông không muốn bà sống cô đơn ở một nơi xa lạ, với những người khác màu da và những người chăm sóc th́ không có tấm ḷng như tấm ḷng của ông đối với bà. Ông đă đến thăm người quen ở viện dưỡng lăo vài lần và thấy những người trợ y (C.N.A) đối xử không tử tế lắm với bệnh nhân, nhất là những bệnh nhân bị Alzheimer th́ lối đối xử càng tệ hơn v́ họ không có khả năng nhận xét, không có khả năng phàn nàn với những người có thẩm quyền. Hơn thế nữa, tận cùng tâm khảm ông vẫn hy vọng dù ở trong cơi vô thức, nhưng với không khí gia đ́nh ở nhà với sự chăm sóc tận t́nh của ông với một trái tim chân thật của nghĩa tào khang, biết đâu có một phép màu đưa bà về lại với thế giới b́nh thường.
Thế là ông cắp sách đi học một khóa huấn luyện ba tháng để săn sóc bệnh nhân Alzheimer ở nhà. Mái tóc ông điểm bạc, rất dễ nhận ra giữa những mái tóc blond, brunette hay đen tuyền của những học viên c̣n trẻ. Ông c̣m cơi đi học, với nỗi ḷng canh cánh nghĩ đến bà đang cô đơn lạc lơng ở nursing home. Mỗi ngày đi học về ông ghé thăm bà bắt đầu ứng dụng những điều học được từ lớp huấn luyện, săn sóc bà từ hồi c̣n ở nursing home. Nhân viên ở đó nhẹ được phần nào công việc nhờ t́nh nghĩa vợ chồng của ông đối với bà.
Bệnh nhân Alzheimer chừng như có một nữa t́nh huống của một em bé vừa chập chững biết đi, một nửa t́nh huống của một người điên ở một mức độ không nguy hiểm. Họ vẫn ăn, vẫn nói, vẫn thở chỉ mất đi bộ nhớ trong năo, mất đi khả năng suy nghĩ. Ở lớp học ông đă nghe kể về những bệnh nhân Alzeimer mở bếp điện lên, rồi quên tắt để cháy lan ra cả nhà hàng xóm. Hay có một bệnh nhân khác, ban đêm mở cửa đi ra không hề đóng cửa lại để trộm vào nhà khuân hết đồ đạc trong nhà. Bi thảm hơn có một bệnh nhân đi bộ ra tận công viên thành phố vào ban đêm, đi lên mặt hồ nước rồi ch́m luôn dưới đáy hồ bỏ lại cả thế giới b́nh thường lẫn cơi vô minh.
Lần được huấn luyện về chăm sóc bệnh nhân ông hoàn toàn không nghĩ là đời ông lại có nhiều ngả rẽ không ngờ. Hồi c̣n trẻ vào trường vơ bị Đà Lạt, ông đă chọn vơ nghiệp như là nghề nghiệp cả đời. Đó là thời thanh niên đầy sinh lực, mắt sáng môi tươi. Rồi ông trưởng thành từ mặt trận này đến chiến trường khác. Mọi việc ở nhà đă có bà đảm đương, quán xuyến dạy con nên người, phụng dưỡng mẹ thay chồng. Có những lần tưởng đă bỏ bà và các con lại một ḿnh, trời thương ông vẫn c̣n sống lành lặn.
Rồi cùng vận nước nổi trôi ông và gia đ́nh trôi dạt đến quê người, kinh nghiệm chiến trường không giúp ǵ được cho ông ở quê hương thứ hai. Ông vào làm ở warehouse của một công ty chuyên cung cấp vật liệu xây dựng cho các tỉnh miền Tây Hoa Kỳ. Ngày xưa ông làm việc giữa những bao cát trong hầm chỉ huy ngoài chiến trường, bây giờ ông làm việc giữa những thùng giấy lớn, đôi khi c̣n nặng hơn cả ông. Ngày xưa ông lái xe Jeep, bây giờ ông lái fort-lift. Nhưng sự khác biệt đó không làm ông đau ḷng như mỗi lần nghĩ đến các bạn cùng khóa vơ bị đang chịu nhục h́nh trong những trại cải tạo ở rừng thiêng núi độc trên quê nhà hay nghĩ đến những đồng đội, thuộc cấp măi măi nằm xuống trong những trận chiến bảo vệ tự do.
Khi cộng đồng lưu vong lớn dần, có thêm làn sóng tỵ nạn, vượt trùng dương, chấp nhận hiểm nguy bảo táp để có tự do, bà bàn với ông đưa gia đ́nh về miền Bắc California gần với tập quán Việt Nam hơn, có nhiều trường đại học thuận tiện cho các con hơn. Ông bỏ cái xe fort-lift, bỏ cái walkie-talkie. Lần này là tự nguyện và hiểu rơ lư do, chứ không phải như dạo tháng tư 75, ông rời quê nhà gần như bị ép buộc, đầy uất ức, hoài nghi và mù mờ về lư do ḿnh phải bỏ súng giữa đường.
Định cư ở Silicon Valley vào đầu thập niên 80, đúng vào lúc thung lũng điện tử đang bùng phát. Dạo đó, tóc ông mới lơ thơ điểm bạc, ông lại cắp sách đi học một lớp căn bản về điện tử ba tháng, rồi vào làm trong một hăng điện tử cùng với một số người đồng hương. Những anh chàng trẻ bằng tuổi con ông vẫn gọi đùa ông bằng bố. Hay những người trung niên vẫn ngậm ngùi mỗi độ tháng tư. Họ vẫn nhắc về những trận chiến hào hùng ở B́nh Giả, Đồng Xoài, Quảng Trị, An Lộc, Charlie vv… mà không hề biết là ḿnh đang cùng làm việc với ông "người hùng của mùa hè đỏ lửa năm 1972", chỉ huy những người lính thủy quân lục chiến dũng cảm cắm lại được cờ vàng ở cổ thành Quảng Trị. Bản tính ông vốn ít nói, đôi lúc họ hỏi về quá khứ của ông, ông chỉ cười, nhắc họ nhớ một câu hát của nhạc sĩ Lam Phương "Đời mong manh lắm, kể chi chuyện ḿnh". Họ không biết rằng mỗi độ tháng tư, ông thường vào pḥng vệ sinh hay ra ngoài trời đứng lặng lẽ như đang hút thuốc, thật ra ông không hề hút thuốc chỉ đến những nơi vắng người để dấu nỗi ngậm ngùi, để tưởng nhớ những bạn bè, thuộc cấp đă bỏ ḿnh cho tự do.
Ở quê nhà, bà là công chức ṭa hành chánh tỉnh. Lưu lạc quê người, bà đứng bán ở trạm xăng, phụ việc hành chánh ở pḥng mạch một bác sĩ tư rồi có thời gian đi làm hăng điện tử cùng ông. Trời không thương, chẳng may bà bị cảm xoàng, nhức đầu, chóng mặt. Uống thuốc trụ sinh không hết ông đưa bà vào bệnh viện làm đủ mọi xét nghiệm y khoa kéo dài cả nữa năm. Cuối cùng bác sĩ mời ông đến, báo tin bà bị Alzeimer ở tuổi chưa đến sáu mươi.
Đời ông có 3 lần ông khóc, lần bà cụ thân sinh qua đời, ông không có mặt được ở phút lâm chung của mẹ, ông khóc v́ ḿnh chưa trả hiếu được nhiều cho mẹ. Lần thứ hai là ngày 30 tháng 4 năm 75 nước mắt ông rơi cùng vận nước nổi trôi. Và lần thứ ba ông biết bà sẽ vĩnh viễn vào cơi vô minh, mặc dù thân xác vẫn c̣n đó, hiện hữu bên ông.
Các con xúm lại an ủi ông. Tất cả đều thương mẹ, nhưng những cô con dâu Việt Nam lớn lên ở Mỹ đâu có được như bà ngày trước, phụng dưỡng mẹ chồng chu đáo nên vẫn muốn để bà ở viện dưỡng lăo.
Ông làm theo quyết định của ḿnh, xin về hưu non, đi học về nghề trợ y tế có thể chăm sóc cho bà, trả nghĩa tào khang. Dạo bà mới phát bệnh măn tính, không ngờ người cán sự xă hội ở bệnh viện cảm kích t́nh nghĩa vợ chồng của những người di dân gốc Á, xin cho ông được trợ cấp chính phủ dành cho những người chăm sóc bệnh nhân Alzheimer nên t́nh cờ ở vào mùa thu của cuộc đời, ông có một công việc full time khác là trợ y (Certified Nurse Assistant) mà bệnh nhân duy nhất không may lại là người bạn đời. H́nh như lúc bắt một con chiên vác thánh giá, Chúa đă cho họ đủ sức khỏe để chịu gánh nặng. H́nh như lúc bắt một phật tử trả nghiệp chướng, Phật đă trợ giúp tinh thần cho họ. Nên ông vẫn b́nh an tâm hồn, mặc dù không c̣n hạnh phúc tṛn đầy như trước năm 1975 hay hạnh phúc một phần trước ngày bà ch́m vào quên lăng.
Ông làm những bài tính cộng, trừ, nhân, chia với thu nhập hạn chế của cả hai vợ chồng và chi phí cần thiết cho đời sống vào độ hoàng hôn. Ông biết các con không bỏ cha mẹ, mặc dù ông không trông mong chữ hiếu vẹn toàn như trong "Nhị thập tứ hiếu" hồi xưa. Vả chăng, đi bằng bàn chân của ḿnh vẫn thoải mái hơn phải phụ thuộc người khác. Rồi ông thuê một căn condo minium hai pḥng ở gần công viên, gần bệnh viện để dễ dàng cho sức khỏe cuối đời của hai ông bà.
Ông vốn ít nói lại càng trầm lặng hơn nhưng ông vẫn âm thầm dạy các con dù họ đă thành người bằng cách riêng của ông. Cách của một người thích làm hơn thích nói. Ông chép lại một câu thơ của nhà thơ Nguyễn Tất Nhiên "Mỗi mặt trời phải trả giá một hoàng hôn" với khổ chữ lớn dán ở pḥng khách, để nhắc nhở các con: kết quả chúng (và nhiều người lớn hay trung niên) đạt được hôm nay là nhờ có lớp già của ông lót đường. Lớp người ở tuổi hoàng hôn như ông đă lót đường cho họ, từ thời họ mới sinh ra vào đoạn cuối cuộc chiến ở quê nhà hay những ngày thơ ấu của họ ở quê người.
Lũ con hiểu ngay về thăm bố mẹ thường xuyên hơn, và chăm sóc mẹ kỹ hơn mặc dù không may từ hơn 10 năm nay trí óc bà đă rong chơi ở cơi hư không. Mỗi tuần cô con gái lớn về thăm hai ông bà đi chợ, nấu ăn cho bố mẹ. Ông chỉ có việc săn sóc ăn uống và vệ sinh cho bà mỗi ngày. Th́ giờ c̣n lại ông đọc sách báo đủ loại từ báo Mỹ đến báo Việt và chơi ô chữ trên báo như thể dục cho trí óc. Ông phải sống khỏe mạnh, để không làm phiền người khác để c̣n có thể lo cho bà cho đến cuối đời.
Ban đêm mỗi khi tuổi già khó ngủ, ông vẫn thường để CD chạy bài "Ru em sông núi đợi chờ" với tiếng hát bằng cả trái tim của Việt Dzũng và Nguyệt Ánh, bài hát đă ru bà vào giấc ngủ rất nhanh nhưng lại làm ông thao thức trăn trở thêm v́ một câu hát rất hay "Ru em gịng lệ quê hương, chảy xuôi trăm ngă trùng dương chia ĺa". Tương tự một số người ghiền thuốc lá, biết chất nicotin trong thuốc lá tàn phá cơ thể về rất nhiều mặt họ vẫn hút, ông dù thao thức dù trăn trở vẫn nghe bài hát đó mỗi đêm. Có đêm, ông bận một chuyện ǵ đó quên để CD chạy bài hát, bà hỏi ngay:
- Nhạc đâu rồi? Không có bài hát đó làm sao ngủ được?
Ông không biết hát để ru bà như bà đă ru các con ngày xưa bằng những câu ca dao Việt Nam mộc mạc thân thương, nhưng ông vẫn "ru em" bằng những câu hát đi vào ḷng mỗi một người Việt lưu vong, có tấm ḷng. Điều đó cũng giống như một em bé sơ sinh, được ru ngủ mỗi đêm. Nếu không có tiếng hát, sẽ rất khó cho em đi vào giấc ngủ.
Lâu lâu ông vẫn th́ thầm với bà, mặc dù bà chỉ nh́n ông bằng đôi mắt lạc thần:
- Như ḿnh vậy mà sướng cứ nhớ nhiều thứ như tôi, đôi lúc cũng đau đầu v́ nghĩ lại niềm vui th́ không ai có thể vui được. Nhưng hồi tưởng lại những nỗi buồn nhất là nỗi buồn của tháng tư 75, th́ nỗi ngậm ngùi vẫn c̣n nguyên, ca khúc phim buồn thảm lại kéo về trong tâm khảm.
Mỗi tuần ông dẫn bà ra công viên ít nhất là ba lần. Ông chọn quần áo chỉnh tề cho bà và đeo cho bà một cái kính mát, để không ai thấy được đôi mắt vô hồn của bà. Ông cầm tay bà đi dọc theo những băi cỏ của công viên. Chốc chốc, mỏi chân hai vợ chồng lại ngồi phơi nắng trên ghế đá. H́nh ảnh đó rất quen thuộc với những người già ra tập thể dục ở công viên. Họ vẫn thầm khen đôi vợ chồng già hạnh phúc, mặc dù không thấy ai nói với ai câu nào!
Ông c̣n một niềm vui khác là lâu lâu dành dụm từ khoản thu nhập hạn chế của hai vợ chồng. Ông lại gởi về giúp cho những người bạn đồng ngũ vẫn c̣n chật vật với đời sống mỏi ṃn ở quê nhà. Được thư cám ơn ông vẫn trịnh trọng đọc cho bà nghe, th́ thầm kể với bà tại sao ông giúp người này mà chưa giúp được người khác. Bà nghe hẳn là không biết ai với ai nhưng vẫn gật gù, chăm chú nghe ông đọc thư. Mỗi lần các con biếu tiền nhận Father's Day, Mother's Day hay sinh nhật của hai ông ba, ông chỉ bỏ một phần vào account ở ngân hàng, cái account vẫn c̣n nguyên tên hai vợ chồng mặc dù bà đă ch́m vào cơi vô minh từ gần mười hai năm nay. Phần c̣n lại, ông lại gởi về chia xẽ với những người đồng ngủ bên nhà mà nỗi ngậm ngùi hẳn là hơn ông bội phần.
Đôi lúc ông vẫn tự an ủi khi nh́n quanh, những "người bạn hoàng hôn" của ḿnh nhiều người đă phải sống một ḿnh hoặc nh́n xa hơn, nhiều người bạn cùng khóa đă măi măi nằm xuống ở một mặt trận hay một góc rừng heo hút nào đó. Phải chăng, nỗi ngậm ngùi vẫn đeo đẳng ông từ gần ba mươi năm nay, như một vết thương không bao giờ lành vẫn buốt lên nhức nhối hơn mỗi độ tháng tư?
Tiếc là bà không c̣n như xưa để chia xẻ nỗi ngậm ngùi cùng ông, như bà đă từng chia xẻ mọi cay đắng ngọt bùi với ông từ những ngày xưa cũ.

                                                                                                                                        Bài viết tiếp C̣n đó ngậm ngùi

 NGUYỄNTRẦN DIỆU HƯƠNG